Markaziy osiyo hududlarida kuzatiladigan tabiiy ofatlar va ularning keltiradigan talofatlari

Shunga o’xshash katta hajmdagi suv Tuya-Muyin suv omborida 5 km3dan ortiq, Qayroqum suv omborida esa 4 km3dan ortiq suv saqlanib, mabodo biror sababga ko’ra ombor qismlari talofot ko’rsa, Jizzax, Sirdaryo, Samarqand, Buxoro viloyatlarini suv bosadi. Agar Taxtagul suv ombori talofot ko’rsa (unda 19 km3 suv saqlanadi) butun Farg’ona vodiysi viloyatlarini suv bosishi extimoli bor. Boshqa suv saqlash omborxonalari uchun ham shunga o’xshash fikrlarni aytish mumkin. Shuning uchun suv saqlaydigan omborxonalarni har xil falokatlardan asrash uchun hamma turdagi omillar, ehtiyot choralari ko’rib qo’yilgan bo’lishi zarur. Jumladan, birlamchi va ikkilamchi saqlovchi platina qurish, har bir platinalar temir betonli qorishmalardan tayyorlanishi va boshqa saqlovchi omillar belgilanishi zarur.

Shunga o’xshash katta hajmdagi suv Tuya-Muyin suv omborida 5 km3dan ortiq, Qayroqum suv omborida esa 4 km3dan ortiq suv saqlanib, mabodo biror sababga ko’ra ombor qismlari talofot ko’rsa, Jizzax, Sirdaryo, Samarqand, Buxoro viloyatlarini suv bosadi. Agar Taxtagul suv ombori talofot ko’rsa (unda 19 km3 suv saqlanadi) butun Farg’ona vodiysi viloyatlarini suv bosishi extimoli bor. Boshqa suv saqlash omborxonalari uchun ham shunga o’xshash fikrlarni aytish mumkin. Shuning uchun suv saqlaydigan omborxonalarni har xil falokatlardan asrash uchun hamma turdagi omillar, ehtiyot choralari ko’rib qo’yilgan bo’lishi zarur. Jumladan, birlamchi va ikkilamchi saqlovchi platina qurish, har bir platinalar temir betonli qorishmalardan tayyorlanishi va boshqa saqlovchi omillar belgilanishi zarur.

Gidrotexnik inshoatlar quyidagi sabablarga ko’ra buzilishi mumkin:

• Gidrotexnik inshoatlar quyidagi sabablarga ko’ra buzilishi mumkin:
• kuchli tabiiy hodisalar oqibatida: a) er silkinishi; b) er surilishi; v) kuchli sel kelishi; g) kuchli yomg’ir suvida yuvilib ketishi.
• gidrotexnik inshoat-jihozlarining eskirishi va tabiiy parchalanish oqibatida;
• gidrotexnik inshoatlarni loyihalashda va qurishda yo’l qo’yiladigan xatoliklar oqibatida;
• gidrotexnik inshoatlardan noto’g’ri foydalanish va qoidalarining buzilishi oqibatida.
• Umuman, suv toshqiniga qarshi qo’llaniladigan omillar quyidagilardan iborat: daryolardagi suvni sarflanish darajasini oshirish, ya’ni uni taqsimlash (daraxtzorlarga quyib yuborish, suv oqimiga qarshi erlarni ko’ndalang qilib chuqur haydash va boshqalar) hamda daryo qirg’oqlarini ko’tarish hisoblanadi.
• Suv toshqini ofatidan halqni o’z vaqtida ogoh etish, fuqarolarni, moddiy resurslarni va qishloq xo’jalik hayvonlarini xavfsiz joyga evakuatsiya qilish ham eng muhim ishlardan hisoblanadi.
• Evakuatsiyadan oldin har bir fuqaro o’zi yashayotgan uylarni xavfsiz holatda qoldirishi (gaz, suv, elektr tarmoqlarini o’chirish, kerakli ish qurollarni uylarning yuqori qavatlariga qo’yishlari, deraza va eshiklarni mahkamlab berkitishlari zarur) va o’zi bilan kerakli hujjatlarni, pullarni, hamda egulik ovqat va ichadigan suvlarni olishlari zarur.