Марказий банкнинг функциялари

1. Markaziy banklarning paydo bo‘lishi

Y.Palmstruxning xatosi:

1664 yilda 2,7 mln. mis daler muomalaga chiqarilgan. Bu o‘sha vaqtdagi astronomik darajadaga katta summa edi. Bankning omborxonasida esa, atigi 4 ming mis tanga qolgan edi. Ya'ni, muomalaga chiqarilgan kredit dalerlari bankning depozit bazasidan 67,5 marta ko‘p edi.

1667 yilning oxirida bank tugatildi. Palmstrux o‘lim jazosiga hukm qilindi. Keynchalik o‘lim jazosi umrbod qamoq jazosi bilan almashtirildi. Shved banknotasi va birinchi davlat emission bankining asoschisi 60 yoshda turmada olamdan o‘tdi.

1. Markaziy banklarning paydo bo‘lishi

Markaziy banklarning paydo bo‘lishining ikkinchi sababli bo‘lib, davlatning urush xarajatlarini moliyalashtirishning zarurligi hisoblanadi. Masalan, Angliya Markaziy banki Angliya va Fransiya o‘rtasidagi urush xarajatlarini moliyalashtirish maqsadida tashkil etilgan.

Markaziy banklarning paydo bo‘lishiga olib kelgan uchinchi sabab – davlat aktivlarini markazlashgan tarzda boshqarishning zarurligidir.

1. Markaziy banklarning paydo bo‘lishi

Davlatning iqtisodiy siyosatini ishlab chiquvchilar 2 ga bo‘linadi:

1. Fiskal hokimiyat

2. Pul hokimiyati

Fiskal hokimiyat Moliya vazirligi bo‘lib, u soliq-byudjet siyosatiga javob beradi.

Pul hokimiyati Markaziy bank bo‘lib, u pul-kredit siyosatiga (monetar siyosat) javob beradi.

2. Markaziy bankning funksiyalari

1.Emission funksiya

Markaziy bank naqd pullarni emissiya qilish bo‘yicha monopol mavqeiga ega.

Markaziy bank naqd pullarni emissiya qiladi va tijorat banklari orqali muomalaga chiqaradi.

Naqd pullar muomalaga Markaziy bankning zaxira – vakillik tizimi orqali chiqariladi.

Bunda tijorat banki naqd pulga buyurtma beradi. Markaziy bank naqd pulni emissiya qiladi va Inkassasiya xizmati orqali tijorat bankiga jo‘natadi. Keyin esa, jo‘natilgan naqd pul summasiga tijorat bankining o‘zidagi “Vostro” vakillik hisobraqami qoldig‘ini kamaytirib qo‘yadi.