Maqsudov ilhomjon, joraev jomurod yangiboevich, amirov shavkat qo ziboevich

Qo‘ylarning  go‘sht  maxsuldorligi.  Mamlakatimizda  ishlab  chiqarilayotgan 
go„shtning  35-40%  qo„y  go„shtiga  to„g„ri  keladi.  Qo„y  go„shtini  ko„paytirish 
respublikamizning  tabiiy  va  iqlim  imkoniyatlari,  hamda  milliy  an‟analariga  mos 
tushadi.  Shuning  uchun  bepoyon  yaylovlarda  qo„y  go„shti  yetishtirishning  juda 
keng imkoniyatlari mavjud. Bu borada sohada fermerchilikni keng yoyish, dehqon 
va  shaxsiy  yordamchi  xo„jaliklarda  Respublika  Prezidentining  308-sonli  qarori 
asosida rivojlantirishni taqozo etadi. 
Mamlakatimizda  urchitilayotgan  Xisor  va  jaydari  qo„ylarining  go„shti  va 
dumba  yog„i  tengsiz  hisoblanadi,  ulardan  xushxo„r,  ajoyib  ovqatlar  tayyorlash 
mumkin va kaloriyalidir. 
Eng yuqori go„sht maxsuldorligiga xisor qo„ylari ega bo„lib, maxsus boqilgan 
qo„ylarning tirik vazni 190-200 kg ga yetib, dumbasining sof og„irligi 50 kg gacha 
bo„lib,  ulchami  45-55  sm  ni  tashkil  qiladi.  Jaydari  qo„ylar  go„sht  maxsuldorligi 
ham  ancha  yuqori  bo„lib  ularning  vazni  boqilganda100-120  kg  gacha  yetadi  va 
so„yganda 60-70 kg go„sht olish mumkin. 
Qo„y  go„shti  ba‟zi  xususiyatlari  bilan  boshqa  go„shtlardan  farq  qiladi.  Oqsil 
bo„yicha  mol  go„shti  bilan  tenglashib,  cho„chqa  go„shtidan  ustun  turadi,  yog„ 
nisbati  va  kaloriyaligi  bilan  mol  go„shtidan  ustun  turib,  cho„chqa  go„shtiga 
yutqazadi.  Go„sht  to„qimalari  tarkibadagi  aminokislotalar  qo„y,  qoramol, 
cho„chqalarda katta farq qilmay – 46,8; 48,5; 47,9% ga teng. 
Hayvon  yog„lari  asosan  palminit,  stearin,  olein  va  ko„p  bo„lmagan  boshqa 
yog„ kislotalaridan tuziladi. Qo„y yog„ida mol va cho„chqa yog„iga nisbatan 3-4% 
palmitin,  3-7%  olein  kislotalari  kam  va  5-12%  stearin  kislotasi  yuqori  bo„ladi. 
Tuyinmagan yog„ kislotalari qo„y go„shtida cho„chqa go„shtiga nisbatan 6,7%  kam 
va mol go„shtidan 3,4% ko„p bo„ladi. 
Qo„y go„shtining eng ijobiy ko„rsatkichi bo„lib uning tarkibida xolesterinning 
kamligidir -  29 mg % , u mol yog„ida -75 mg %, cho„chqa yog„ida esa -74,5-126 
mg % ni tashkil etadi. 
Qo„y go„shtida nikotin kislotasi, biotin va V
12
 vitaminlari ko„proq uchraydi. 
Qo„y  go„shti  kalsiy  va  fosfor  manbai  bo„lib  hisoblanadi.  Mis,  Rux  kabi 
mikroelementlar boshqa go„shtlarga nisbatan ko„p bo„ladi. 

---

 
189 
Qo„ylarning go„sht maxsuldorligi so„yishdan oldingi tirik vazni, so„yim vazni, 
nimta vazni, so„yim chiqimi, nimta tarkibidagi laxm go„sht, suyak, paylar nisbati, 
navli  go„shtlar  chiqimi,  so„yimning  qo„shimcha  mahsulotlari,  go„shtning 
to„yimliligi bilan belgilanadi. 
So„yishdan  oldingi  tirik  vazn,  qo„yni  24  soat  och  qoldirgandan  keyingi  tirik 
vazniga aytiladi. Shu davr mobaynida qo„y vazni 2,5-3,5% ga kamayishi mumkin. 
Qo„yning boshsiz, terisiz, ichki a‟zolarisiz oldingi oyoq bilakuzuk bo„g„inidan 
orqa oyoq sakrash bo„g„idan qirqib tashlangandan keyingi va ichki yog„ bilan birga 
og„irligi so„yim vazni deb ataladi. 
So„yim  vaznining  so„yim  oldi  tirik  vazniga  nisbatining  foizdagi  ifodasiga 
so„yim chiqimi deyiladi. U turli omillar ta‟sirida 35-60% ni tashkil etadi. 
Qo„ylar  semizligiga  qarab  quyidagi  kategoriyalarga  bo„linadi:  oliy,  o„rta  va 
shrtadan past.