Maqsudov ilhomjon, joraev jomurod yangiboevich, amirov shavkat qo ziboevich

Qoramollar go‘sht mahsuldorligiga ta’sir qiluvchi omillar 
Qoramolning  go„sht  mahsuldorligiga  ta‟sir  qiluvchi  asosiy  omil  hayvonning 
zoti  hisoblanadi.  Ayniqsa  go„sht  yo„nalishidagi  qoramollar  yuqori  go„sht 
mahsuldorligiga  ega  bo„ladi.  Ular  o„zlarining  tez  yetiluvchanligi,  so„yim 
chiqimining yuqori bo„lishi va ajoyib go„sht sifati bilan ajralib  turadi. 
Ularnig  tirik  vazni  600-1000  kg,  so„yim  chiqimi  65%  bo„lib,  yaxshi 
bo„rdoqilanib, 1kg vazn ortishi uchun kam oziqa sarflaydi. 
O‟zbekistonda  asosiy  go„sht  yo„nalishidagi  zotlar  qozoqi  oqbosh,  santa-
gertruda,  aberdin  anguss  zotlari    bo„lib    ularning  go„shtining  to„yimliligi  yuqori 
bo„lib mazaligi jihatdan yuqori baholanadi. 
Ko„pgina sut va ayniqsa sut-go„sht yo„nalishidagi qoramollarning ham yuqori 
go„shtdorlik imkoniyatlari borligi aniqlangan. 
Jadal o„stirilgan yosh qoramollar 15 oyligida 450-500kg vaznga ega bo„lishi 
va 1kg tirik  vazni ortishiga 6,5-7,0 oziqa birligi sarflaydi.     Bu  imkoniyatlardan 
oqilona  foydalanish  go„sht  yetishtirishni  ko„paytirishda    asosiy  omil  bo„lib 
hisoblanadi. 
Qoramollarning  go„sht  mahsuldorligiga  ularnint  yoshi  ta‟sir  qiladi.  Buzoqlar 
nimta  go„shti  tarkibida  suyak  va  biriktiruvchi  to„qimalar    nisbati  yuqori    bo„lib, 
muskul  to„qimasi    kamroq  bo„ladi,  yosh  ortishi  bilan  bu  nisbati  muskul  va  yog„ 
to„qimasi    foydasiga  hal  bo„ladi.  Bundan      tashqari  voyaga  yetgan  hayvonlar 
go„shtining  tarkibida  suv  kam  bo„lib  yog„ning  ko„p  bo„lishi    uning    to„yimlilik  

---

 
139 
darajasi yuqori bo„lishini  ta‟minlaydi. Yosh qoramollar 12- 15 oyligigacha muskul 
to„qimalari  yaxshi rivojlanadi, shu davrda  jadal o„stirilib, bo„rdoqilanib  so„yilgan 
hayvonlar  muskul va yog„ to„qimalarining  nisbati talablar darajasida bo„ladi. Yosh 
ulg„ayishi  bilan  muskul  to„qimasi    nisbati  kamayib,  yog„  to„qimasi  nisbati  ortib 
boradi, bu esa go„sht sifatiga salbiy ta‟sir ko„rsatib,  1 kg semirish uchun ko„proq  
oziqa  sarflashga olib keladi. 
Qoramollar    go„sht  mahsuldorligiga  oziqlantirish  va  saqlash  sezilarli  ta‟sir  
qiladi.  Yetarli  oziqlantirilmagan,  yomon  saqlangan  hayvonlar  o„sishdan  qoladi, 
yaxshi  rivojlanmaydi  bo„rdoqilash  muddati    uzayib,  1kg  semirishga  oziqa  sarfi 
keskin ortib boradi. 
Jadal o„stirilgan  yosh qoramollar  tez yetilib ular yuqori go„sht mahsuldorliga 
ega  bo„libgina  qolmay,  go„sht  tarkibida  ijobiy  nisbatga,  kimyoviy  tarkibga  ega 
bo„ladi, hamda nimtada qimmatli bo„laklar ko„payadi. 
Yosh  qoramollarni    yoshligidan  hajmli  oziqalar-  dag„al,  shirali  oziqalarga 
o„rgatish ulardan ko„proq samara olish,  sifatli qoramol go„shti olishni ta‟minlaydi. 
Bu  holda  qoramollarning  18-20  oyligiga  bo„rdoqilab  vaznini  500-550  kg  ga 
yetkazib go„shtga so„yish maqsadga muvofiq. 
Yem oziqlarni   ko„p foydalanib go„shtga  boqish hayvonlarni yetilish davrini 
qisqartiradi,  bu  usulda  ularni  14-15  oyligida  go„sht  uchun  so„yish  mumkin. 
Qoramol  go„shti  yetishtirishda  hayvonlarni  yaylovda  semirtirish  alohida  o„rin 
tutadi. Bunday hayvon go„shti sifati bilan ajralib turadi va u ancha arzonga tushadi. 
Ko„pchilik  hollarda  qoramollar  go„sht  mahsuldoligiga  biostimulyatorlar   
ta‟sir  qiladi.  Ular  asosan    su‟niy  erkak  gormoni  mahsulotlari,  insulin  va  to„qima  
preparatlari  hisoblanadi.  Bunday  moddalarni  qo„llash  albatta  to„la-to„kis 
oziqlantirish  bilan    olib  borilishi  shart.  Qoramol  go„shti  sifati  ularning    jinsiga 
bog„liq. Go„sht yetishtirish uchun  podani to„ldirishdan ortiqcha yosh qoramollar va 
puchaklangan 
hayvonlar 
foydalaniladi. 
Sifat 
jihatdan 
 
axtalangan  
novvoslar(bichmalar) go„shti ancha sifatli bo„ladi,  chunki ular go„shtining muskul 
tolalari nozik va mazali bo„ladi. 
Ko„pgina  tajriba  va  ishlab  chiqarish  jarayoni  bichilmagan  novvoslar 
axtalanganlariga nisbatan 10-15% ko„p tirik vaznga ega bo„ladi.  Agarda xo„jalikda 
go„sht uchun qoramolarni guruhlab, yaylov sharoitida o„stiriladigan bo„lsa ularning 
3-5  oyligida  bichish  maqsadga  muvofiq.  Bichilmagan  novvoslar  albatta  bog„lab 
bo„rdoqilash tavsiya etiladi.