Maqsad: iqtisodiyotdagi bir ko’rsatkichga ta’sir etuvchi bir omilni aniqlash va tahlil qilish hamda bog’liqlikni ifodalovchi model tenglamasini tuzish Masala

Yechish:
a) Korrelyatsiya koeffitsientini hisoblang

Yillar	X	Y	X*Y	X*X	Y*Y
2020	580.2	82.2	47692.44	336632.04	6756.84
2019	429.9	71.08	30557.292	184814.01	5052.3
2018	407.5	95.0	38712.5	166056.25	9025
2017	249.1	59.5	14821.45	62050.81	3540.25
2016	199.9	45.3	9055.47	39960.01	2052.09
Jami	1866.6	353.08	140859.152	789513.12	26426.48

Demak, YaIM va sanoat o’rtasida musbat bog;liqlik bor va ularning korrelyatsiya koeffitsienti r=0,0664ga teng.

b) Agar to’g’ri bog’liqlik bo’lsa korelyatsiya koeffitsientining statistik ahamiyatliligini tekshirish


t statistikaning qiymati quyidagicha topiladi:

c) Regressiya koeffietsiyentlari va ni toping va regresiya tenglamasini toping.

+ x regressiya tenglamasini tuzamiz, bu uchun tenglama koeffitsientlarini topamiz.
=
7139498698.1

Ushbu koeffitsientlarni Excel dasturida aniqlash uchun quyidagi amallarni bajaramiz. Dannoe-Analiz dannoe+Regressiya buyruqlarini ketma-ket tanlab ma’lumotlarni kiritganda t-statistika bir vaqtda regressiya tenglamasi koeffitsientlari, qoldiqlar y ning nazariy qiymatlari ham ma’lum bo’ladi.
Demak tenglama koeffitsientlari asosida topilgan regressiya tenglamasi y=-2665317653904.1+7139498698.1x

d) Bahoning standart xatoligini topish.

Bu uchun y haqiqiy, y nazariy, ular o’rtasidagi farq va uning kvadratini topib olamiz.

Yillar	X	Y	Y-Y^		y_x	y_x-y
2020	580.2	82.2	11.584	134.18	73.5	-8.7
2019	429.9	71.08	0.464	0.21	71.4	0.32
2018	407.5	95.0	24.38	594.38	71.09	-23.91
2017	249.1	59.5	11.11	123.43	68.8	9.3
2016	199.9	45.3	25.31	640.6	68.18	22.88

Y^=70.616

= = 22.3
Demak, bahoning standard xatoligi 22.3
e) Determinatsiya koeffitsientini hisoblash

Yoki Excel dasturida hisoblangan regressiya statistikasida ni olish mumkin, 0,99.
f) Fisherning F kriteriyasini topish.
=

Xulosa
YAIM va sanoat ortasidagib bogliqlik bor va ularning korrelyatsiya koeffitsienti r=0,0664ga teng.

Agar to’g’ri bog’liqlik bo’lsa korelyatsiya koeffitsientining statistik ahamiyatliligini tekshirishda S=0.33 ga teng.
Tenglama koeffitsientlari asosida topilgan regressiya tenglamasi y=-2665317653904.1+7139498698.1
Bahoning standard xatoligi 22.1
Determinatsiya koefitsenti 0.99 ga teng
Fisherning F kriteryasi 297 ga teng.