Maqola Munozara Til

Ikkinchi diplomatik missiyaTahrirlash

1869-1870 yillarda Donish sayohati. Rossiyaga ikkinchi Buxoro elchixonasi tarkibida boʻlishi uni yangi taassurotlar, kuzatishlar va fikrlar bilan boyitdi .
1868 yilda tinchlik shartnomasi imzolangandan so'ng amir Muzaffar Peterburgga o'z elchixonasini yubordi , unga yana Ahmad Donish kiradi. Elchixona imperator Iskandarga amir Muzaffarning do‘stona tuyg‘ularini izhor etishi va undan tinchlik shartnomasi bo‘yicha Rossiyaga o‘tib ketgan amirlikning sobiq hududining bir qismini amirga qaytarishni so‘rashi kerak edi. 1869 yil 2-3 noyabrda Peterburgga kelgan delegatsiya u yerda ikki oydan ortiq — 10 dekabrgacha qolib ketdi.
Ahmad Donish bu gal Rossiyaning siyosiy, iqtisodiy va madaniy hayoti bilan yanada yaqinroq tanishdi. Buxoroning boshqa elchilari bilan birga u qishloq xoʻjaligi, geologiya va transport muzeylari, rasadxona, qogʻoz ishlab chiqarish ekspeditsiyasi, davlat banki xazinasi, shisha va chinni zavodi, kemasozlik zavodlari, Kronshtadt qalʼasi va boshqalarni ziyorat qildi .

Ketrin II haykali ochilishi
Rasmiy yig‘ilish va qabullarda Ahmad Donish o‘zining bilimdonligi, bilimdonligi bilan ajralib turar, shuning uchun ham hukumat doiralari unga alohida hurmat va e’tibor bilan qarashardi. Shu yillarda (taxminan 1871-1872) Ahmad Donishga “Urak” faxriy saroy unvoni berilgan. Keyin amir unga davlat ma'muriy lavozimini egallashni taklif qiladi. Biroq Donish davlat ishlarida o‘zining shaxsiy ishtiroki bilan butun boshqaruv tizimini tubdan o‘zgartirmasdan turib, mamlakat ahvolini umumiy yaxshilashga erishishni aqlga sig‘dirib bo‘lmasligini bilardi. Shuning uchun u amirning taklifidan o‘zini oqlagan bahona bilan chetlab o‘tdi.

Uchinchi diplomatik missiyaTahrirlash

1873-yilda Xiva yurishida chor hukumatining qo‘lga kiritgan g‘alabasi hamda Aleksandr II qizining nikoh to‘yi nishonlanishi munosabati bilan Buxoro amiri Abulqodir Dodxo boshchiligidagi elchilar delegatsiyasini Peterburgga jo‘natadi . . Bu safar elchining birinchi oʻrinbosari etib Ahmad Donish tayinlandi.
Buxoro elchilari 1874-yil 6-yanvarda Peterburgga yetib kelib, u yerda bir yarim oyga yaqin turdilar. Donish Buxoroga qaytib kelgach, amir Muzaffar uni yana davlat apparatida mas’uliyatli lavozimga taklif qiladi. Ahmad Donish Rossiyaning iqtisodiy va siyosiy hayoti bilan yaqindan tanishgach, Buxoro amirligining mavjud tuzumini sezilarli darajada o‘zgartirmasdan turib, bu maqsadga erishish qiyin ekaniga tobora ko‘proq ishonch hosil qilmoqda. Ahmad Donishning takliflari uning “ Davlat tuzilishi va odamlar munosabatlari haqida risola ” nomli maxsus asarida batafsil yoritilgan.