Maqola Mavzu: Turizmni rivojlanishini boshqarishda turoperatorlar faoliyati reja

Maqola
Mavzu: Turizmni rivojlanishini boshqarishda turoperatorlar faoliyati

REJA:
1. Xalqaro turizm sohasida internet marketing
2. Turoperatorlik vazifalari
3. Turoperatorlar tomonidan ko’rsatiladigan xizmatlar ahamiyati

Dunyoda ro'y bergan siyosiy va iqtisodiy o'zgarishlar tufayli mamlakatimiz va dunyoning boshqa mamlakatlari o'rtasidagi ishbilarmonlik va madaniy aloqalar sezilarli darajada o'sdi, bu esa kompaniyalar o'rtasidagi aloqalarning ko'payishiga va chet elliklar sonining ko'payishiga yordam berdi. Rossiyaga ish va shaxsiy maqsadlar uchun kelgan sayyohlar. Mehmonlarni tegishli darajadagi xizmat ko'rsatadigan qulay mehmonxonalarga joylashtirish zarurati paydo bo'ldi, bu esa hukumat va ba'zi xususiy kompaniyalar mehmonxona biznesiga sarmoya kiritishni boshladi. Natijada, mavjud mehmonxonalarni rekonstruksiya qilish va yangi mehmonxonalar qurish, mehmonxona korxonalarini boshqarish tuzilmasini o'zgartirish loyihalari paydo bo'ldi.Hozirgi vaqtda mehmondo'stlik sanoatida innovatsion texnologiyalar jadal rivojlanmoqda. Mehmonxona sanoatining etakchi mutaxassislariga imkon qadar ko'proq jalb qilish vazifasi yuklangan doimiy mijozlar, bu xizmatlardan foyda olish bilan birga, sodiq mijozlar orttirish. Amalga oshirmasdan, bu maqsadlarga erishing innovatsion texnologiyalar deyarli imkonsiz. Har bir mehmon uchun raqobat texnologiyani yaxshilash uchun mehmonxonalar va mehmonxonalarni talab qiladi.

Biroq, ko'pincha innovatsion texnologiyalarni joriy etishda turli to'siqlar paydo bo'ladi. Qoida tariqasida, bular: qimmat innovatsion ishlanmalar, korxonaning o'zini unga moslashtirish zarurati va, nihoyat, menejerlar, qoida tariqasida, korxonaning joriy faoliyatidan daromad olishga yo'naltirilganligi. Tanlangan innovatsion yangilik kelajakda ko'proq daromad olishiga va ko'p sonli xaridorlarni jalb qilishiga egasiga isbotlash oson ish emas. Mehmonxona sanoatida mahsulot va jarayon yangiliklari bir zumda takrorlanadi. Shunday qilib, mehmondo'stlik sohasida yangi xizmatlarni rag'batlantirish va rivojlantirishning innovatsion usullari mehmonxona korxonasining raqobatbardoshligini saqlab qolish uchun zarur, ammo etarli shart emas. Mehmonxona xizmatining o'ziga xos xususiyatlari tufayli savollar dolzarb bo'lib qoladi innovatsion yondashuvlar menejmentga, chunki zamonaviy iqtisodiyotda intellektual resurslar raqobatbardosh ustunlikka aylanadi va kadrlarning sifatli xizmat ko'rsatishda tutgan o'rni hisobga olinsa, mehmonxonalarga xizmat ko'rsatish sifatini yaxshilash, boshqaruvning innovatsion texnologiyalarini o'rganish eng istiqbolli ko'rinadi.
Turoperatorlar va turagentlarning o'zaro ta'sirida turoperatorlik faoliyati texnologiyasi sayyohlik mahsulotini (TP) yaratish, targ'ib qilish va oxirgi iste'molchiga sotish jarayoniga asoslangan. Ushbu mahsulot turoperator tomonidan mijozning (shaxsning yoki tashkilotning) talabiga binoan turistik bozor kon'yunkturasi asosida shakllantiriladi. Turoperator sayyohlarga mustaqil ravishda yoki mas'ul uchinchi shaxslarning yordami bilan TPga kiritilgan barcha xizmatlarni taqdim etadi.¹
Turistik agentliklar tomonidan TP-ni targ'ib qilish va sotish bo'yicha turli xil faoliyat turlari turoperator va turagent o'rtasida tuzilgan shartnomada ko'rsatilgan. Agent o'z nomidan ham harakat qilishi mumkin.
TUROPERATORLAR
Ushbu kompaniyalar TPni shakllantiradilar va amalga oshiradilar, buning uchun umumiy narx savdo shartnomasi bo'yicha belgilanadi. Turoperatorlarga misol sifatida transport kompaniyalari, mehmonxonalar, ovqatlanish va ekskursiya tashkilotlari, ko'rgazma zallari, muzeylar, kurort tashkilotlari, ko'ngilochar bog'lar va qimor o'yinlari va sport muassasalari kiradi.
Differentsiallashtirilgan sayyohlik mahsulotini tuzishda turoperator mijozlarning talab va istaklariga asoslanadi. Gap xizmatlar bilan to'yingan aniq turistik marshrutlarni ishlab chiqish haqida ketmoqda, uni etkazib beruvchilar tomonidan ta'minlanadi, turoperator shuningdek TPni tavsiflovchi axborot reklama nashrlarini tayyorlaydi va turistik agent uchun turistik mahsulot narxini belgilaydi. Bundan tashqari, sayohat agentligi mahsulotni to'g'ridan-to'g'ri sayyohlarga targ'ib qiladi va sotadi.
Turoperatorning maqsadi xizmat ko'rsatuvchi provayderlarni so'nggi turistik mijozlar bilan bog'lashdir. Turizm bozori, mavjud vaziyatni ichkaridan chuqur bilish va mijoz uchun xizmat ko'rsatuvchi provayderlarni to'g'ri tanlash muhimdir. Bozorni tushunish va baholashga professional yondoshish muhim, siz uning rivojlanish xususiyatlarini bilishingiz, uni boshqarish vositalarini aniqlay bilishingiz kerak.
Aslida, turoperator va turistik agentlik faoliyati o'rtasidagi farqni aniqlash qiyin bo'lishi mumkin. Bugungi kunda, har ikkala funktsiyani bitta kompaniya bajarishi tez-tez sodir bo'ladi, u turoperator bo'lib, marshrutlarni ishlab chiqishi mumkin va sayyohlik agenti ularni oxirgi iste'molchilarga - sayyohlarga sotishi mumkin. Bundan tashqari, ushbu kompaniya boshqa kompaniyalardan ekskursiyalarni sotib olishi va ularni o'z mijozlariga qiziqishi bilan sotishi mumkin. Bugungi kunda butun dunyoda turizm sohasi juda yaxshi rivojlangan, kuchli raqobat turoperatorlarning tuzilmasi va ularning ixtisoslashuviga ta'sir ko'rsatdi.
Turoperator turistlarni turli turistik xizmatlardan tanlash imkonini taminlab beradi va bir vaqtning ozida boshqa shahar va joylarda xizmat korsatishga buyurtma berish vazifasini oz zimmasiga olib osonlashtiradi.
Turoperatorlar turizm industriyasida maxsus rolni bajaradilar. Ular turmahsulotlarni (joylarni- samolyotda, nomerlarni- mehmonxonada) sotib oladilar, turistik xizmatlar paketini shakllantiradilar va foyda olish maqsadida turli togri yoki bilvosita foydalanuvchilarga (turistlarga) sotadilar. Turoperator turistik xizmatlarni alohida ham sotishi mumkin. Bu yo foyda olish, yoki zaruriyat yuzasidan qilinadi. Masalan, imtiyozli narxlarda sotib olingan samolyotdagi joylar sonini toldirish uchun u chiptalarni ham sotishi mumkin va bunda u vositachi sifatida keladi.
Turoperatorlar va turagentlar hamkorligi har ikkala tomonga manfaat keltiradi. Turoperatorda mavjud tarmoqlangan kontragentlik tarmogi unga turistik safarlarni sotish hajmini ostirishga imkon beradi, yangi bozorga chiqadi, jumladan chiqish turizmining provintsial bozoriga kirib boradi. Bu bilan oz xodimlarini taminlash xarajatlarini, ijara binolarini, ularni uskunalarini tejaydi. Oz navbatida turagent safarlarni oxirgi istemolchisiga sotib bergani uchun vositachiligiga komission mukofot oladi. ²
Turoperator har doim sotish uchun turmahsulot zahirasiga ega boladi, turagent bolsa mijoz sotib olish istagini bildirgan holdagina malum xizmatlarni talab etadi. Biroq amaliyotda bazan turoperator va turagent orasidagi farqni ajratib bolmaydi, chunki har ikkalasi oxshash vazifalarni hal qilishlari mumkin. Masalan, firma turoperator sifatida yonalishlar ishlab chiqishi, turistlar va boshqa agentliklarga sotishi ham mumkin. Xuddi shu vaqtda aynan shu turistik tashkilot turagent sifatida boshqa firmalardan xizmatlar sotib olishi va turistlarga sotishi ham mumkin. Maxsuslashgan turoperatorlar oz navbatida quyidagilar bolishi mumkin: maxsus qiziqishlar turoperatorlari (masalan, sport-sarguzasht turizmi, Afrikada safari uyushtirish va boshqalar); maxsus boriladigan joylar turoperatorlari (masalan, Angliya, Frantsiya va boshqa joylarga safarlar); malum mijozlar guruhi turoperatorlari (yoshlar, oilalar, ish odamlari va boshqalar); maxsus joylashtirish joylari turoperatorlari (dam olish uylari, turbazalar va hokazo); malum transport turlaridan foydalanadigan turoperatorlar (teploxod, poezd va boshqalar).
Axborotlashtirish funktsiyasi zamonaviy turizm operatorlaridan ehtimol tutilgan dalillarni qayta ishlash, siljitish, turoperator realizatsiyasida (masalan, sayohatlarni farqli xususiyatlari, turistik markazlar va taklif etilgan xordiq chiqarish, turistik imkoniyatlari xususiyati, madaniyat va mahalliy aholining vakillari, yodgorlik va muqaddas joylar, kirim-chiqim hujjatlarining rasmiylashtirish jarayoni va boshqalar) kamnoma yoki umuman nomalum xabarlar jarayonida namoyon boladi. Novatorlik funktsiyasi har qanday tijorat tashkilotini turizm bozorining ozgaruvchi sharoitlardan kelib chiqib, turmahsulotni yangi xillarini, modifikatsiyalarini ishlab chiqish, yaratishda tinimsiz izlanishlar olib borish, turistlarni maksimal ehtiyoji talablarini qondirish, agent tarmogida kopqirrali ozgarishlarga moyil savdo-sotiq ishlarini tashkil etishda kozda tashlanadi. ³
TUROPERATOR FUNKSIYALARI Byudjetni shakllantiruvchi funktsiyalari Bu asosan kam rivojlangan davlatlarda, iqtisodiy tizimlari kam samaraga ega mamlakatlarda, beqaror bank tizimi hukm surayotgan bir vaqtda kuchli investitsiya imkoniyatidan mahrum mintaqalarga xos xususiyatdir. Hozirgi kunda kopgina mintaqalarni va hatto dunyo davlatlarini turizm sohasini iqtisodiy tizim bilan chambarchas bogliq ravishda ish yuritiyapti desak mubolaga bolmaydi albatta Integratsiyalovchi funktsiyasi bevosita yoki bilvosita mamlakat tashqi siyosati, uning yonalishi, ustivorligini jahon miqyosida tashqi siyosatda belgilayapti desak xato qilmaymiz. Nafaqat tashqi iqtisodiy aloqalar shaklini ozida mujassamlashtirish balki xalqaro turizm madaniy, ijtimoiy, ilmiy almashuvlar vositasi hamdirki, oz navbatida bunday holat diplomatik aloqalardan ham kuchliroq quvvatga egadir.
Operator lobbilik funktsiyasidir Turoperatorlar haqiqatdan ham iqtisodiyotni xohlagan goshasida faoliyat yurituvchi korxonalarga oz tasirini otkazish imkoniyatiga ega boldilar. Ushbu korxonalarni ishlab chiqarish yonalishi boyicha turoperator taminotchi – korxona yani turistik xizmatlarni taklif etuvchilardir.
Turoperator zamonaviy dunyoda kopgina infra va suptuzilmali turistik industriya korxonalariga potentsial mijozlar taklif etishda kafolat ramziga aylandi, bu oz navbatida uni haqiqiy kuch salohiyatini qulga kiritishga olib keldiki, oxir oqibatda u funktsiyalangan tobe korxonalargagina oz tasirini otkazib qolmasdan, boshqa sohalarda ham oz ustivorlik tomonlarini namoyon eta boshladi
Sayyohlarning joylashishiga kelsak, vaziyat reyslar bilan bir xil. Ko'pgina ob'ektlar bilan shartnomalar oldindan tuzilgan. Mana bir nechta diagrammalar. Eng "yog '" - ma'lum vaqt davomida raqamlar sotib olinadi (ommaviy, eng arzon). Ushbu yondashuv operatorlarga turning ushbu bosqichi uchun o'z xarajatlarini sezilarli darajada kamaytirishga imkon beradi. Bunday sxema bo'yicha ishlaydigan mehmonxonalar odatda sayyohlarga "eksklyuziv" sifatida taqdim etiladi. Bo'sh xonalar qolgan bo'lsa va operator zarar ko'rishni boshlasa, ularda "yaxshi" turni qo'lga kiritish mumkin.
Transferlar va ekskursiyalarni tashkil etish haqida biz ayta olmaymiz. Ushbu lahzalar turoperatorlar tomonidan muzokaralar va uchinchi tomon firmalar bilan shartnomalar paketlarini shakllantirish orqali takomillashtirilmoqda. Hamrohlik bilan alohida savol. Barcha operatorlarning o'z xodimlaridan iborat jamoasi bor, ular turli mamlakatlarda, joylarda ishlaydi. O'qitish va malaka oshirish tizimi mavjud.⁴
Umuman olganda, turizm dasturi muvaffaqiyatsiz bo'lishini ta'minlash uchun bu juda katta, ammo u turistlarga ko'rinmaydi. Albatta, har xil vaziyatlar mavjud va har doim hammasi hammasi yaxshi kechavermaydi. Ammo umuman olganda, jarayon eng yaxshi turoperatorlar orasida tuzatildi. Statistikaga ko'ra, sayyohlarning 90% dan ortig'i ta'tildan mamnun.
Aslida, sayyohlik agentliklaridan tur sotib olishni rad etish uchun jiddiy sabablar yo'q. Turoperator va sayyohlik agentligidan turlarning narxi odatda bir xil. Ikkinchisi, qoida tariqasida, o'z faoliyati uchun turoperatorlarning foizini oladi, bu sizning hamyoningizda hech qanday tarzda aks etmaydi. Bitta sabab bor, shu sababli men vositachilar xizmatidan voz kechaman - har qanday kelishmovchiliklar yuzaga kelganda muammolarni to'g'ridan-to'g'ri hal qilish osonroq.
Bundan tashqari, agar siz sayohatni rad etishingiz kerak bo'lsa, siz nafaqat turoperatorning o'zi tomonidan to'lanadigan jarimalarni to'lashingiz kerak, balki turistik agentlikka vositachilik xizmatlari uchun to'lashingiz kerak, chunki ular o'z ishlarini tugatgan va tur bekor qilinganligi sababli turoperatorning foizini olmasliklari mumkin. nuances ham bor.
Aytgancha, siz turni yuqorida sanab o'tilgan har qanday turoperatorning veb-saytidan onlayn sotib olishingiz mumkin. To'g'ri, hozirgi kunga qadar kam sonli sayyohlar ushbu usulni o'zlashtirdilar, ko'pchilik elektron tizim bilan emas, balki ofislarga borishni va jonli menejer bilan muloqot qilishni afzal ko'rishadi.
Aks holda, men hech qanday farq ko'rmayapman. Aksincha, uyning yonida sayohat agentligini topish mumkin, bu butun jarayonni sezilarli darajada soddalashtiradi. Axir, ba'zi sayyohlar vizalar uchun hujjatlarni topshirishlari kerak, kimdir avval o'ylashni xohlaydi va uyda tinch sharoitda qaror qabul qiladi. Bir necha marta osib qo'yish juda qulay emas va endi hamma o'z vaqtlarini qadrlashadi.
Sayyohlik agentliklarida sayohatni sotib olishning yana bir ortiqcha tomoni, menimcha, ko'proq takliflar to'plami. Axir, qoida tariqasida, ular darhol barcha turoperatorlar bilan hamkorlik qilishadi. Garchi uning o'ziga xos nuanslari bo'lsa-da. Siz Internetdagi barcha takliflarni oldindan ko'rishingiz mumkin va keyin turni qaerdan sotib olish to'g'risida qaror qabul qilishingiz mumkin.
O‘zbekistonda AQSh davlat innovatsiya siyosatining ma’lum bir tomonini qo‘llash mumkinki, bunda davlat moliyaviy mablag‘larining umumlashishini va sanoat moddiy texnika bazasini malakali oliy o‘quv yurtlari kadrlari bilan ta’minlashi rag‘batlantirilishi lozim. Uzoq istiqbolga mo‘ljallangan tavakkal ilmiy texnika loyihalariga mablag‘ ajratishga sanoat korxonalarini qiziqtirish uchun davlat dastlabki xarajatlarni o‘z bo‘yniga olib qolmasdan, ishtirokchi firmalarga kashfiyot va ixtirolardan foydalanishda bepul litsenziyalar ham berishi kerak bo‘ladi.
AQShdagi yeng yirik kompaniyalarda ishlab chiqarish hajmi ko‘pincha yeng maqbul me’yordan oshadi, aynan shu narsa ilmiy texnika sohasi rivojlanishida monopoliyani to‘xtatadi, kichik firmalar faoliyatining muvaffaqiyati ham shunda. O‘zbekistonda yirik firmalar ko‘makchisi sifatida ishlaydigan kichik firmalarni tashkil yetish uchun shart-sharoitlar mavjud, ularni amaldagi holatini faollashtirish zarur.
Ma’lumki, Yaponiya ham innovatsiyalarni juda keng qo‘llaydigan davlatlar qatoriga kiradi. Yaponiyada innovatsiya siyosatini amalga oshirishning o‘zgacha mexanizmi mavjud, ya’ni Yaponiya hukumatining dasturiy hujjatlarida bayon yetilgan ilmiy texnika yangiliklari yaratilishida strategik tad­qiqotlar yetakchilari, yo‘lboshchilari guruhi o‘qitilishini ta’minlashga qara­tilgan. Ayni paytda, innovatsiya siyosatini qayta ko‘rish zaruriyatidan kelib chiqqan holda, shu mamlakatning boshqalardan afzal bo‘lgan o‘z texnika va texnologiyasini ishlab chiqish hamda tatbiq yetish patent, litsenziya savdosiga nisbatan talabchanlikni oshirish orqali rag‘batlantiriladi.
Yaponiyada ishlab chiqilgan mazkur siyosat amalga oshirilishining o‘ziga xos tomoni shundaki, kompaniyalarning loyihalarga (ko‘pincha davlat tomonidan moliyalanadigan) jalb yetish mexanizmi yaxshi ishlaydi. Davlatning bu jarayondagi roli xususiy sektorda, jamoa, sanoat, ilmiy tadqiqotlarni rag‘batlantirishda ko‘rinadi. U birinchi galda yirik korporatsiyalar bilan hamkorlik qilishga intiladi.
Yaponiya tajribasi shuni ko‘rsatadiki, demak, O‘zbekistonda shakllanayotgan innovatsiya sohasi jiddiy texnologiyalarni amalga oshirish assotsiativ shaklda ilmiy tekshirish tashkilotlari va korxonalari imkoniyatlarini vaqtinchalik yoki doimiy tarzda birlashtirishni talab yetadi. Albatta, bunda bosh loyihani amalga oshirish uchun davlat buyurtma berish orqali ko‘maklashmog‘i kerak.
Sanoati rivojlangan ilg‘or mamlakatlar innovatsiya siyosatining zamonaviy davlat strategiyasiga xos bo‘lgan bir qator umumiy xususiyatlarini sanab o‘tish mumkin:

• 
  ilmiy tadqiqotlarning davlat tomonidan moliyalanishi;
  
• 
  soliq va ammortizatsiya siyosatiga mos holda rivojlangan kontrakt tizimi yordamida biznesga ilmiy tadqiqotlar uchun ta’sir o‘tkazish;
  
• 
  universitetlar va davlat ilmiy markazlarida umummilliy ahamiyatga yega ilmiy tadqiqotlarni o‘tkazish;
  
• 
  ta’lim tizimini moliyalash va tashkiliy takomillashtirish, ayniqsa, yuqori malakali kadrlar tayyorlash;
  
• 
  ilmiy-texnik ma’lumotlarni tarqatish tizimini yanada rivojlantirish.
  

Yuqorida sanab o‘tilgan sanoati rivojlangan mamlakatlardagi davlat innovatsiya sohasi strategiyasining umumiy tomonlarini u yoki bu darajada O‘zbekiston sharoitida qo‘llash mumkin. Bu o‘rinda albatta, ilgari to‘plangan tajriba, an’ana va hukumatning mavjud imkoniyatlarini hisobga olish kerak bo‘ladi.
Fransiyada ilmiy-texnikani rivojlantirish afzalliklarini ishlab chiqish vazifalari uch yo‘nalishida olib boriladi. Birinchi darajadagi ishlar, asosan, ilmiy tadqiqotlar ilmiy markaz (CNRS⁵) tomonidan amalga oshiriladi. Mazkur markaz ilmiy tadqiqotlarni, jumladan, ijtimoiy va inson haqidagi fanlar bo‘yicha tadqiqotlarni moliyalash borasidagi milliy agentlik sanaladi, u asosan, fundamental tadqiqotlarni qo‘llab-quvvatlaydi.