Маoлумотнома

Ички кучга: а)ҳаракат таянч аппаратининг пассив кучи – мускулнинг 
эластиклиги кучи, мускулларни таранглашиш кучи, чўзила олшлиги ва 
бошқалар; б)ҳаракат аппаратининг актив кучи – мускулни тортиша олиш 
кучи; в) реактив кучлар – тана мускуллари звеноларининг ўзаро 
муносабатида вужудга келадиган юқори тезланиш ҳосил қиладиган тезланиш 
ҳаракатлари билан намоён бўладиган куч. 
Ташқи куч: - инсон жисмига ташқаридан таъсир қиладиган кучлар: а) 
тананинг ўз оғирлиги (вазни)дан вужудга келадиган куч; б) таяниш 
реакцияси кучлари; в) ташқи таъсир қаршилиги (сув,ҳаво)ни енгиш ва 
жисман ташқи таъсирга қарши (якка курашлар) куч намоён қилиш, инерция 
кучи ва бошқалар.
Ҳаракат кучи деб амалиётда ҳаракатдаги тананинг қисмини бирор 
ташқи объектга жисмоний таъсири қабул қилинган. Бу атамадан баландликка 
сакрашда депсинишда кучи, самбо ва қиличбозликда рақибнинг қарши 
босими (жисмоний машқ динамикаси) тушунилади. Амалиётда ҳаркатнинг 
бир неча параметрини комплексли ифодаловчи умумлаштирувчи сифатидаги 
ҳаракатлардан ҳам фойдаланилади: а) тўғри ҳаракатлар, қайсики 
йўналиши, амплитудаси тезлиги ва бошқалари билан қўйилган ҳаракат 
вазифасига мос келади; б) нотўғри ҳаракатлар, яъни қисман бўлсада, 
қўйилган ҳаракат вазифасига мувофиқ бўлмаган ҳаракатлар; в) тежамли 

---

44 
ҳаракатлар, кўзланган мақсадга минимал даражада керак бўлганлари; г) 
тежамсиз ҳаракатлар, ортиқча, керак бўлмаган мускул зўриқиши орқали 
бажариладиган ҳаракатлар;
д) жадаллик билан бажариладиган ҳаракатлар; е) кучни яққол намоён 
бўлишини талаб этадиган ҳаракатлар; ж) суст ҳаракатлар сифат жиҳатидан 
айрим ҳаракатларни сўз билан ифодалаб бўлмайди, уларни бирор жонли зот 
ҳаркатига қиёслаб тушунтирилади.