Мақола ва тезислар номи

5
Биз учун керак ва фойдали бўлган чой ўсимлигининг 
биоэкологияси
ва қандай 
етиштириш билан танишиб чиқамиз .Чой плантациялари одатда 1-1,5 м баландликдаги чой 
буталаридан иборат бўлиб, улар орасидаги йўлакларнинг кенглиги 1-1,5 м ни ташкил қилади. 
Чой дарахти - тропик ва субтропик иқлимларда ўсадиган доимий яшил Cameliya sinensis 
ўсимликдир. Фақат баъзи навлар денгиз иқлимига бардош беради. Кўпчилик денгиз сатҳидан 
1500 м баландликда ўстирилади, гарчи улар секинроқ ўссада, аммо улар яхшироқ таъм ва 
ҳидга эга. Чой дарахти иссиқликни, кислотали тупроқларни ва кучли ёмғирни яхши кўради, 
йилига камида 127 см миқдорда. Биринчи ҳосилни беришдан олдин 4 йилдан 12 йилгача 
ўстирилган дарахтлар кўчат ва уруғлар билан кўпайтирилган. Табиатда чой дарахти 
баландлиги 16 м гача ўсади. Саноат ишлаб чиқариши учун ўрим-йиғимнинг қулайлиги учун 
қисқартирилган ўсимликлар ҳосил бўлади. Бундай паст ўсимликлар кўпроқ янги баргларни 
беради, бу чой сифатини яхшилайдиган янги тендер баргларни англатади.Чой барглари тез 
ўсади, уларни ҳар 7-14 кунда йиғиб олиш мумкин.
Натижада, битта бундай бута бир мавсумда 70 кг тайёр чой ишлаб чиқариши мумкин! 
Турли мамлакатларда чой йиғиш мавсуми февралдан ноябргача давом этади. Мавсум 
давомида ўсимликларнинг бир неча фаол даври, энг маҳсулдорлари ажралиб туради. Ушбу 
даврларда олинган чойнинг хусусиятлари жуда фарқ қилади. Қишдан кейинги биринчи 
ҳосилдан олинган чой яхшироқ чой. Бу етарли, кучли, енгил, ёрқин ва жуда хушбўй 
инфузияни беради. Бундай чой қимматбаҳо элита навларини тайёрлашга қаратилган бўлиб, 
улар бутун дунёдаги мутахассислар томонидан талаб қилинади. Чой дарахти Хитойда IV 
асрдан, Япония, Кореяда IX асрдан, Индонезияда XIX асрдан, Ҳиндистон ва Шри Ланкада 
1830 йиллардан, Грузияда 1840 йиллардан, Россияда (Краснодарь ўлкасида) 1901 йилдан, 
Озарбайжонда 1910 йиллардан бошлаб ўстирилади. Ҳиндистон, Хитой, Японияда сариқ ва 
қизил чой тайёрланади.