Мансур эшов ўзбекистонда кичик бизнес

2.3. Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик
ривожланишининг минтақавий жиҳатлари
Мамлакатимиз минтақаларида (Қорақалпоғистон Респуб-
ликаси, Тошкент шаҳри ва вилоятлар) мавжуд моддий, моли-
явий ва меҳнат ресурсларидан мақсадга мувофиқ ва самарали 
фойдаланиш амалга оширилаётган иқтисодий ислоҳотларнинг 
мувафаққиятини таъминловчи энг муҳим омиллардан ҳисоб-
ланади. Минтақавий омиллар иқтисодий ислоҳотлар характери 
ва йўналишига, ишлаб чиқариш омилларининг ривожланиш 
суръатлари ва нисбатларига, иқтисодиётдаги таркибий ўзгари-
шлар жараёнига ҳал қилувчи таъсир кўрсатади.
Маълумки, республикамиз минтақаларининг ижтимоий-
иқтисодий ривожланиш даражаси уларнинг географик жойла-
шуви, табиий-иқтисодий ресурслар билан таъминланганлиги, 
меҳнат ресурсларининг билим ва малакалари каби омиллар 
таъсирида бир-биридан фарқ қилади. шу сабабли минтақалар 
ривожланиш даражаси ўртасидаги тафовутларга барҳам бериш, 
II bob
. ЎЗБЕКИСТОНДА КИЧИК БИЗНЕС ВА ХУСУСИЙ ТАДБИРКОРЛИК...

---

ЎЗБЕКИСТОНДА КИЧИК БИЗНЕС ВА ХУСУСИЙ ТАДБИРКОРЛИКНИНГ РИВОЖЛАНИШИ
ҳар бир минтақа аҳолисини муносиб ҳаёт шароитлари билан 
таъминлаш иқтисодий ислоҳотлар олдида турган энг асосий 
вазифалардан бири ҳисобланади.
Мустақиллик йилларида бу соҳада бир қатор ижобий ишлар 
амалга оширилди. Хусусан, ишлаб чиқариш кучларини ри-
вожлантириш ва жойлаштириш бўйича республика ва ҳудудий 
мақсадли дастурлари (кичик бизенс ва хусусий тадбиркорлик-
ни ривожлантириш, қишлоқ жойларида бандлик, энергетика 
мустақиллигини таъминлаш ва бошқалар) ишлаб чиқилди ва 
амалга оширилди. Иқтисодий ислоҳотларнинг янги босқичи 
– эркинлаштириш шароитида давлатнинг бир қатор ваколат-
ли вазифаларини маҳаллий ҳокимият органларига, жамоат 
тузилмаларига ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш орган-
ларига босқичма-босқич топшириш, иқтисодий ислоҳотларда 
минтақаларнинг роли ва фаоллигини ошириш кўзда тутилган.
шу нуқтаи назардан баҳолаганда Ўзбекистонда кичик биз-
нес ва хусусий тадбиркорлик ҳозирги кунда иқтисодиётнинг 
муҳим бўғинига айланди. Йилдан-йилга ҳам сифат, ҳам сон 
жиҳатдан юксалиб, юртимизнинг ижтимоий-иқтисодий ривож-
ланишини янада кўтаришга ўз ҳиссасини қўшмоқда. Хусусан, 
кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ривожлантиришга 
қаратилаётган эътибор натижасида уларнинг мамлакат ялпи 
ички маҳсулотидаги улуши 2012 йилда 54,6 фоиз, 2013 йил яку-
ни бўйича 55,8 фоизни, 2016 йилда 56,9 фоизни ташкил этди.
1
Мамлакатимизда иш билан банд аҳолининг 10179 минг нафари 
ёки 78,2 фоизи айнан кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик 
соҳасида бандлиги, бу соҳага эътиборни янада кучайтиришни, 
жумладан тижорат банклари томонидан кредитлар ажратишни 
кўпайтиришни ва шу асосида янги иш ўринларини ташкил 
этиш, барқарор даромад манбаларини шакллантиришга замин 
яратиш зарурлигини тақозо этади.
1
Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси маълумотлари.
Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси маълумотлари.

---

Таҳлилларга кўра, айрим вилоятларда фаолият юритаётган 
кичик корхоналар сони кескин кўпайди.
Хусусан, 2011-2015 йиллар оралиғида кичик бизнес субъ-
ектлари (фермер хўжаликларисиз) Қорақалпоғистонда ўсиш 
суръати 8,1 фоиз, Андижон вилоятида 20,2 фоиз, Сурхондарё 
вилоятида 10,8 фоизни, наманган ва Самарқанд вилоятларида 
мос равишда 38,9 ва 17,6 фоизни, Сирдарё вилоятида 23,7 фо-
изни, Тошкент вилоятида 27,6 фоизни ташкил этди. Таъкидлаш 
керакки, шу даврда республика бўйича бу кўрсаткич 3,2 фоизга 
тенг бўлди (2.3.1-жадвал).