Манбаи сифатида қарай бошлаганди. Чунки илк европаликларни олқишлаб кутиб олган Америка кимсасиз чўлга сира ўхшамасди

– демократиянингбуюкустози. Бен-жамин Франклин (1706 –1790) – «золимлардан скипетрни, Худодан – чақмоқни¹ олиб қўйган одам», файласуф, сиёсатчи, олим ва иқтисодчи сифатида машҳур. 1682 йилга яқин унинг отаси, пуритан, диний эркинлик истаб оиласи билан Янги Дунёда ўрнашди. Ўн етти ёшидан бошлаб, Франклин «барча нарсалар учун ўзидан ўзи миннатдор бўлган», яъни мустақил ҳаёт бошлаган одам бўлди. У Нью-Йоркда, Филадельфияда бахтини синаб кўрди, муҳтожликни бошдан кечирди, омадсизлик, муваффақиятсизликлар бўлди. Кейин Франклин Англияга кетди, у ерда босмахонада ишлади. Америкага қайтиб келиб, Франклин Филадельфияда жойлашди, ишлаб топган пулларига китоб сотадиган дўконча очди. Кейин у биринчи омма-вий кутубхона ташкил қилди, шахсий газетасини чиқарди, Пенсильвания университетига асос бўлган академияни ташкил қилди ва ниҳоят 25 йил давомида бошқа тилларга ҳам таржима қилинадиган машҳур календарини чиқарди. Тахминан 1754 йилдан бошлаб, у сиёсат билан жиддий шуғуллана бошлайди. Америка мустамлака-лари унинг фаол иштирокида Англиядан ажралиб чиққанидан сўнг,
1 _{Б. Франклин чақмоқнинг электрик табиатини исбот қилди ва у лаборатория шароити-}да қандай пайдо қилиниши мумкинлигини кўрсатди.
у Францияга Қўшма Штатларнинг биринчи дипломатик вакили сифатида келди. Қулликнинг бекор қилиниши ҳақидаги петицияга қўл қўйиш унинг энг сўнгги сиёсий ҳаракати бўлди.
Франклин босмахона шогирдлигидан буюк давлат арбоби ва донишманд олимга айланди. У барчасига фақат ўз меҳнати би-лан эришганлигидан фахрланарди ва ватандошларига ҳам шун-дай қилишни маслаҳат берарди. Нашр қилган календари ҳақида эслар экан, у шундай деб ёзади: «Мен календардаги машҳур са-налар оралиғини фаровонликка олиб келадиган йўл сифатида меҳнатсеварликка ва тежамкорликка чорловчи мақол ва маталлар, фикрлар билан тўлдирардим».
Франклиннинг ҳаёти – бу йўл ҳамма учун очиқ эканлиги-ни кўрсатди. «Камбағаллик, хушомад шеърлар ёзиш ва унвон орқасидан қувиш одамни кулгили қилиб қўяди» – деб ёзганди у. Франклин буржуа ахлоқи нормаларини шундай баён қилган эди.
Америкаинқилоби