Ma'naviyatning ilmiy metodologiyasi

4. Mavzu: Ma'naviyatni shakllantiruvchi omillar va mezonlar

Reja

1. Ma'naviyatning strukturasini hamda shakllantiruvchi omillar, harakatlantiruvchi kuchlar va rivojlanish darajasini o‘lchovchi mezonlarni ilmiy tahlil qilish masalalari.

2. Prezident Islom Karimov o‘zbek xalqi ma'naviyatining zamini to‘g‘risida.
1. Ma’naviyatni shakllantirishga ko’plab omillar ta’sir ko’rsatadi. Ularni qisqacha shunday tasniflash (sinflarga, guruhlarga bo’lish) mumkin:

1. Tabiiy-moddiy omillar – tabiiy-iqlim sharoiti. Ba’zi xalqlar cho’l va sahrolarda, ba’zilari tog’li hududlarda, yana qaysi birlari tropik o’rmonlarda, yoki tundralarda, boshqalari dengiz bo’ylarida, yoki orollarda, yoki mo’tadil iqlimga ega tekisliklarda va h.k. sharoitlarda yashaydi. Ularning tumush kechirish, tevarak muhitni idrok etish, ulardan kelib chiqib o’z aloqalarini tashkil qilishi, urf-odatlari, qadriyatlar tizimi, maishiy madaniyati shakllanadi. Ishlab chiqarish turlari, ular va tabiiy sharoit bilan bog’liq bilimlari, ko’nikmalari, qarashlari, xalq og’zaki ijodi va mifologiyasi, ya’ni ma’naviyatining ko’plab unsurlari va xususiyatlari vujudga keladi. Ammo tabiiy-moddiy omillardan tashqari ma’naviyatga yana boshqa omillar ta’sir qiladi.