|
Fan: Ma’naviyat O’qituvchi: Kenjayev S. Guruh: 1TT Talaba: Musayeva Mahliyo Maʼnaviyat — inson ruhiy va aqliy olamini ifodalovchi tushuncha. U kishilarning falsafiy, huquqiy, ilmiy, badiiy, axloqiy, diniy tasavvurlarini oʻz ichiga oladi. M. atamasining asosida "maʼno" soʻzi yotadi. Maʼlumki, insonning tashqi va ichki olami mavjud. Tashqi olamiga uning boʻybasti, koʻrinishi, kiyinishi, xatti-harakati va boshqa kiradi. Ma’naviyat shakllari haqida Jamiyatning ma'naviy sohasi uning rivojlanishida muhim rol o'ynaydi. Birinchidan, u ko'plab odamlarning qadriyatlari, munosabatlari, stereotiplari va hatto dunyoqarashini shakllantirishga qodir, bu jamiyatning tabiatiga jiddiy ta'sir qiladi: u pragmatik, beparvolik, rahmdillik, shafqatsiz bo'ladimi, bir so'z bilan aytganda, unda qanday ruhiy yo'nalishlar hukmronlik qilishiga bog'liq. ijtimoiy hayot sohalari. Agar odamlar shafqatsiz yoki befarq xatti-harakatni namuna sifatida ko'rishsa, tabiiyki, ular buni qabul qilishadi. Bu san'at - ta'limning asosiy yo'nalishlaridan biridir. Ruhiy olam nima Avvalo shuni ta'kidlash kerakki, ma'naviyat sotsiologiya va madaniyatshunoslik tomonidan jamiyatda birlashtiruvchi tamoyil sifatida tushuniladi, bu an'analar va axloqiy qadriyatlar bilan ifodalanadi, diniy ta'limotlar va san'at asarlarida aks etadi. Agar biz uni individual nuqtai nazardan ko'rib chiqsak, unda ma'naviyat vijdon bilan belgilanadi, bu va'z va g'oyaviy-ma'rifiy ishlar orqali mustahkamlanadi. - Shunday qilib, ma'naviy soha bu odamlar o'zaro ta'sir qiladigan, dunyoga bo'lgan tushunchalari va munosabatlarini rivojlantiradigan va rivojlantiradigan sohalardir. Ta'lim muassasalari, teatrlar, filarmoniya va diniy binolar uning eng keng tarqalgan "vakillari" dir.
Ma’naviy soha Bu sohani uchta mavzuga ajratish mumkin, ular bir-birlari bilan nafaqat mavzularda, balki jamiyatni bilim bilan boyitish usullari bilan ham farq qiladi. Ilmiy ma'naviy soha. Bu erda ilmiy bilim bizga dunyo qonunlarini aniqlashga imkon beradi. Ushbu soha tushunchalarning mavhum mantiqiy shakllari bilan tavsiflanadi, ularning yordamida ma'lumotlar taqdim etiladi va tushuniladi. Fan bir necha muhim funktsiyalarga ega: kognitiv; prognostik; tushuntirish; dunyoqarash. Ma'naviy sohaning ushbu sohasi tizimli va mantiqiy xarakterga ega; Uni boshqa sohalardan ajratib turadigan asosiy mezon bu xolislikdir. Dunyoqarashning bu shakli uzoq vaqt davomida rivojlangan, shuning uchun uni tarixiy deb atashadi. Dinni moddiy va ma'naviy o'rtasidagi ko'prik sifatida qarash mumkin: bir tomondan, u bir qator printsiplar va urf-odatlarga ega, boshqa tomondan xarakterli moddiy xususiyatlarga ega: ramzlar, binolarning ma'lum bir shakli, vazirlarning kiyimi va boshqalar. Jamiyatda din bo'lmagan taqdirda ham uni uyg'unlashtiradi. Jamiyatning ma'naviy sohasi insoniyatning adabiyot, rasm, fan, musiqa, arxitektura, she'riyat va boshqa sohalardagi faoliyatining eng yuqori ko'rsatkichlarini o'z ichiga oladi. Ularda asosiy rolni axloqiy me'yorlar o'ynaydi. Madaniyat Bu yuqorida tavsiflangan ma'naviy sohaning barcha elementlarining umumlashtirilgan yutug'idir. Bu axloq, ta'lim va ilm-fan va san'atni o'z ichiga oladi. Madaniyat orqali u yoki bu jamiyatning eng muhim qadriyatlari kashf etilib, ular asosida turli avlodlarni ma'naviy bog'lab turish va ularni o'zlaridan oldingi kishilarning tajribasi bilan to'ydirish uchun jamiyatning an'anaviy asoslari va milliy urf-odatlar yaratiladi.Globallashuv davrida turli madaniyatlarning o'zaro ta'siri doimiy ravishda ro'y bermoqda. Ilgari yopiq madaniy shakllar asta-sekin ularning farqini yo'q qiladigan boshqa xalqlarning urf-odatlari va urf-odatlarini o'z ichiga oladi. Ma`naviyat - nur, ma`naviyatli shaxs dilida haqiqat nuri aks etgan, o`zligini anglagan, o`zining borliqdagi o`rni va vazifasini tushunib yetgan, haqiqat oldidagi o`z maqomiga loyiq bo`lish va burchini ijro etish ma`suliyatini zimmasiga ola biladigan inson. Millat ma`naviyati, o`z tarixiy shakllangan qiyofasiga ega, shu bilan birga mohiyatan umumbashariy qadriyatlarga aslo zid emas, balki muvofiqdir O’zbekistonda mohiyatan tamoman yangi jamiyat qurish jarayonida ma'naviyat, iqtisodiyot bilan birga, ustun yo’nalishlardan hisoblanmoqda. Islom Karimov: "Xalqning ma'naviy ruhini mustahkamlash va rivojlantirish - Uzbekistonda davlat va jamiyatning eng muhim vazifasidir", deya bejiz ta'kidlamagan edilar. Prezidentimiz fikrini davom ettirib: "Ma'naviyat insonning, xalqning, jamiyatning davlatning kuch-qudratidir", deb alohida uqtirganlar. "Ma'navnyat" va uning o’zagidan yasalgan "ma'naviy" sifatlashining qo’llanish doirasi keskin kengayib, ularning lug’aviy va atama sifatidagi mazmuni behad boyib bormoqdaki, bu esa ma'naviyatni aloqida ilmiy tushuncha sifatida o’rganishni, uning madaniyat, ong, tafakkur, dunyoqarash, ruhiyat hamda badiiy, siyosiy, axloqiy qadriyatlar va shu singari boshqa tushunchalar tizimidagi o’rnini aniqlashni, ular bilan o’zaro munosabatini tahlil qilishni taqozo etmoqda. Oʻzbekistonda M. va maʼrifatni koʻtarish, targʻib qilish, boyitish, aholining keng doirasiga yoyish maqsadida respublika "Maʼnaviyat va maʼrifat" markazi tashkil etilgan. Respublika taʼlim tizimida "Maʼnaviyat asoslari" fani oʻqitiladi. M. sohasida ilmiy tadqiqotlar olib borilyapti. E’tiboringiz uchun katta rahmat!!!
Do'stlaringiz bilan baham: |
