Ma’mur qahhorov



Download 0,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet72/95
Sana07.07.2021
Hajmi0,63 Mb.
#111976
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   95
Bog'liq
falsafa

alohida o„rin tutadi. Bu to‗g‗rida faylasuflarning nuqtai nazarlari ham 
turlicha  bo‗lib  kelgan.  Masalan,  materializim  falsafasining  v ul‘gar 
materializm  deb  atalgan  oqimi  v akillarining  fikricha,  jigar  qanday 
qilib  safro ajratib chiqarsa, miya ham huddi shunday o‗zidan ongni 
―ishlab    chiqaradi‖  ,  ya‘ni  ong  fiziologik,  moddiy  narsadir.  Idealizm 
falsafiy maslagidagi mutafakkirlar, masalan,  sub‘ektiv  idealistlar esa 
―ong  o‗z  ichki  manbalalaridan  tarkib  topadi,  uning  sababi 
tashqarida  emas,ongning  o―zida‖  degan  qarashga  asoslanadilar. 
Ob‘ektiv   idealizm  v akillari  ‖inson  ongi  olamiy  ongning  kichik  bir 
zarrasi‖  degan  aqidaga  asoslanadilar.  Jumladan,  tasav v uf 
falsafasida  odam  ongi  –  «aqli    ju‘z»,  ilohiy  mutloq  ong‖—―Aqli  kull‖- 
ning zarrasi deb qaraladi. Zamonav iy falsafa fani yuqoridagi nuqtai 
nazarlar  hamda  yondoshuv lardan  farqli  o‗laroq,  inson  ham,uning 
ongi  ham  ijtimoiy-tabiiy  hodisadir  degan  muhim  umumnazariy 
qoidaga tayanadi.  
Ong haqidagi hozirgi zamon ilmiy-falsafiy  tasavvurlariga binoan ong 
borliqni aks ettiruv chi g‗oylar, qarashlar, his-tuyg‗u v a kechinmalar, 
tushuncha  v a  tasav v urlar  majmuidir.  Uning  asosini  odam  v a  olam 
haqidagi  bilimlar  tashkil  qiladi.  Shu  ma‘noda  ong  bu  anglangan 
borliq,  bilimlar,  his-tuyg‗u  v a  kechinmalar  shakliga  kirgan  borliqdir. 
Inson  bilimlari  nisbatan  to‗g‗ri  aks  ettirish  qobilyatiga  ega.  Shuning 


uchun  ham  uning  hatti-harakatlarida  borliqqa  mutanosiblik  bor, 
faolyati esa maqsadga muv ofiqdir.  
Odam o‗z ongi borliq haqida berayotgan  to‗g‗ri, ishonchli bilim v a 
tasav v urlarga  asoslanib,  o‗z  oldiga  aniq  maqsad  v a  mo‗ljallar 
qo‗yadi,  ularga  erishishning  yo‗l  v a  usullarini  belgilaydi,  borliqni  v a 
o‗zligini to‗laqonli idrok etadi, xullas,anglangan faoliyat ko‗rsatadi. 
Insonning  ongli  faolyati  ajdodlar  moddiy  v a  ma‘nav iy  merosini 
asrash  v a  riv ojlantirishda,  tajribav iy  v a  nazariy  bilimlarni 
chuqurlashtirish v a boyitishda, tabiat v a jamiat qonunlarini bilish v a 
ulardan  foydalanib,  ijtimoiy  taraqqiyotda  v a  kamolot  sur‘atlarini 
jadallashtirishga rejali munosabatda namoyon bo‗ladi.  
Demak,  ong  av v alo  ongli  faolyatda ko‗rinadi. Inson o‗zligini, ongli 
mav judod  ekanini  faolyatda  anglaydi.  ―Eng  qiyini  ham    o―zingni 
anglay  bilishingdir‖  –  degan  edi  qadimgi  yunon  mutafakkiri  Fales. 
Bunga  hayolparastlik,  mushohada  bilan  emas,  balki  harakatda, 
faoliyatda  erishiladi.  L.Feerbax  fikricha,  ―Insonning  haqiqiy  fazilati 
kerak  bo‗lganda  uni  ish  bilan  ko‗rsatib,  ishda  isbotlagan 
taqdirdagina  namoyon  bo‗ladi‖.  Bilimi,  tajribasi,  o‗quv idan  hayotiy 
v aziyatlarda  oqilona,  ishning  ko‗zini  bilib,  samarali  v a  o―rinli 
foydalangan  kishi    onglilikning  oliy  maqomiga erishadi, bundaylarni 
―dono‖,  ―aqlli‖,  ―tadbirkor‖  deyishadi.  Onglilikning  ham  oz‘iga 
yarasha darajalari bor, masalan, qadimgi rimlik faylasuf Sitseron juda 
yahshi  ko―rsatib  o‗tganidek,  ―dono  kishining  hulq-atv ori  aqldan, 
o‗rtamiyona  odamlarniki    tajribadan,  o‗ta  nodonlarniki  noilojlikdan, 
joniv orlarniki esa tabiatdan  yuzaga keladi.‖  

Download 0,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   95




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish