Mamleketlik universiteti jumanov m. A

Noosfera
grekshe «noos» - aqil, «sfera» - shar 
sozinen kelip shigip, jerdin aqilli 
qabigi degen manisti bildiredi.
Parazitizm
bunda bir turdegi organizm, basqa
496

---

turdegi organizm esabman tirishilik 
etedi ham om jasaw ortaligi 
sipatinda paydalanip, son aste-aqirin 
oltiredi.
Perifiton
(grekshe «peri» - atirapinda) - bul 
joqan darejeli osimliklerdin paqalma 
jabisip koteriliwshi mollyuska, gidra 
h.t.b.
Plankton
(«plank tos» - juzip juriwshi 
organizmler) suwdin vertikal ham 
gorizontal agisi menen hareket 
qiliwshi organizmler. Plankton halda 
jasawshi organizmlerdin olshemi 
kishkene mikroskopliq bolip, 
bularga mayda shayan tarizliler, 
lichinkalar, jasil, kok jasil suw otlan, 
diatomlar kiredi.
Populyaciya
belgili bir territoriya yamasa 
akvatoriyam iyelegen bir tur 
aynalasmdagi individlerdin jiymdisi. 
Populyaciya termini latm tilinen 
kelip shiqqan. Populus-xaliq degen 
manisti bildiredi.
Populyaciyalar
ekologiyasi
populyaciyalar duzilmesi, 
dinamikasi belgili sharayatlarda turli 
organizmler sanmin ozgeriw 
sebeplerin uyrenedi.
Producentler
jasil osimlikler kiredi. Olar jer 
ustindegi har qanday biocenozdin 
tiykargi qurami ham energiya deregi 
sipatinda xizmet etedi. Producentler 
toplagan energiyasman basqa
497

---

organizmler paydalanadi.
Profundal zona
bul jerge jaqtiliq tiispeydi.
Reducentler
Nabit bolgan osimlik ham 
haywanlardagi organikahq zatlar 
mikroorganizmler, yagniy saprofit 
halda jasawshi bakteriyalar ham 
zamarriqlar tasirinde ldiraydi. 
Bunday organizmler reducentler 
delinedi.
Sinekologiya
(«sin» - grekshe soz bolip, 
«birgelikte» degen manisti beredi) - 
biogeocenozlardin duzilisi ham 
qasiyetlerin, ayirim osimlik ham 
haywan tiirlerinin oz-ara 
baylamslarm hamde olardin sirtqi 
ortaliq penen bolgan numasibetlerin 
liyrenedi.