Mamleketlik universiteti jumanov m. A

Qadagalaw ushin sorawlar ham tapsirmalar
1. Biologiyaliq ritm degenimiz ne?
2. Biologiyaliq ritmnin qanday turleri bar?
3. Ishki ritmlerge sipatlama berin.
4. Sirtqi ritm degenimiz ne?
5. Sutkali ritmlerge sipatlama berin.
6. Mawsimli ritm degenimiz ne?
7. Jil dawammdagi ritmlerge misallar keltirin.
8. Fotoperiodliq dawirler degenimiz ne?
197

---

VII BAP. ORGANIZMLERDIN TIRISHILIK FORMALARI
Tayam sh sozler: 
Terekler, putalar, putashalar, 
shala
putashalar, efemerler, lianalar, ekologo-morfologiya, tip, klass,
kishi klass, topar, kishi topar, monokarp, polikarp, kserofiller,
gidrofiller, plankton, nekton, bentos, parazit, atmobiontlar,
euedafik, gemiedafik, 
tamnobiont, xortobiont, gerpetobiont,
eremobiontlar, psammobiont, petrobiont.
Osimlik ham haywanlardin qorshagan ortaliqtm tiykargi 
faktorlanna morfologiyaliq iykemlesiwleri ham amq bir jasaw 
tarzi organizmlerdin tirishilik formalan delinedi.
Organizmlerdin uzaq tariyxiy rawajlaniw processinde olar 
jasap turgan ortahqqa say turde har-qiyli morfologiyaliq ham 
biologiyaliq iykemlesiw qasiyetleri kelip shiqqan. Mine usi 
iykemlesiw qasiyetleri olarda belgili sirtqi korinistide juzege 
keltirgen.
Tirishilik formalan daslep osimliklerde ajiratilgan bolip, 
bugan tan turli tariypler ham sxemalar bar bolip, bunday tariyplew 
.j 
Teofrast dawirinen baslangan. Teofrast barliq osimliklerdi terek, 
, 
puta, shala puta ham shop osimliklerge ajiratadi.
Demek, har-bir osimlik malim ekologiyahq ham biologiyaliq 
qasiyetlerge, forma ham olshemine yamasa E.M.Lavrenkonin 
tariplewi boymsha ekobiomorfqa iye.
«Tirishilik formasi» termini birinshi bolip 1884-jili daniyaliq 
botanik E.Varming tarepinen qollamlgan. «Tirishilik formasi» 
degende: - osimlik vegetativ denesinin putkil omiri dawammda