Mamleketimizde avtomobilsazliqtiń rawajlanıw basqıshlari

Avtomobil salonida qolaylılıqtı jaratıw hám támiyinlew quralları
Házirgi jańa marka daǵı zamanagóy avtomobillerde jolawshılarǵa qolaylıq hám qolaylılıq jaratıw maqsetinde kabinani samallatıw, qizdırıw hám konditsiyalash úskeneleri ornatılǵan.
Íssı hám qurǵaqlay ıqlımlı regionda jazda transport quralınıń salonini samallatıw hám konditsiyalash, suwıq hám mo''tadil ıqlımlı regionda bolsa qishda salonni qizdırıw sistemasınıń iskerligi jolawshılarǵa qolaylıq tuwdıradı.
Salonni samallatıwdıń tábiy, oqib keliwshi hám sıpab alıwshı túrleri bar. Tábiy samallatıw procesi kirisiw qapıların ashıw jabıw, áyneklerdi túsiriw, aynanıń túńliklerin kem kóp ashıw esabına ámelge asıriladı. Oqib keliwshi samallatıw hawa qabıllaǵısh tesikler, qizdırıw sistemasınıń islewi hám sorıp alıw sisteması járdeminde ámelge asıriladı.
Hawanı konditsiyalash avtomobil saloninıń temperaturası hám ızǵarlıǵın bir normada ustap turıwdan ibarat. Hawanı konditsiyalash sistemasında eki termostatik uzgich bolıp, birewi sovitgichnıń temperaturasına qaray ótkeriwshi qaqpaqın basqaradi, ekinshisi bolsa sovitgichda hawa hádden tıs sovib ketsa, kompressor yuritmasini úzip qóyadı. Bul sistema samallatqısh, sovitgich, hawa qabıllaǵıshlar, tesik, kompressor, radiator, fil'tr, qaqpaqlardan ibarat.
Avtomobil salonini konditsiyalash sisteması, tiykarınan, " Matiz", " Spark", " Neksiya", " Lasetti", " Malibu" sıyaqlı joqarı klaslı jeńil avtomobiller hám qalalararo avtobuslarda isletiledi. Házirgi waqıtta avtomobil saloninıń hawa konditsiyalash sistemasında " Xladagent R134 a" atlı jańa suyıqlıq isletilip atır. Bul suyıqlıqtı almastırıw talap etilmeydi. Toltırıw zárúrshiligi payda bolıwǵanda, tek servislerde arnawlı diler aldında tekseriledi.
Qizdırıw sistemasınıń tiykarǵı bólegi ısıtǵısh radiator bolıp, oǵan ısıtǵısh arqalı dvigatelde qızigan suwıtıw sisteması suyıqlıǵı keledi. Radiatordagi ıssılıq samallatgich arqalı kuzovga uzatıladı hám dvigatel' kapoti arqasındaǵı tesikten ótken hawa yo'naltirgichnıń qaqpaǵı ısıtǵıshdan ótip atırǵan hawa muǵdarın retleb turadı. Íssılıq retinde dvigatel' suwıtıw sisteması suyıqlıǵınıń temperaturası isletiledi. Avtobus salonini qizdırıw, tiykarınan, kalorifer sisteması járdeminde ámelge asıriladı.
Avtomobil konditsionerleri transport quralı salonida qolaylılıqtı jaratıw ushın paydalanıladı. Bul hawanı qizdırıw yamasa sawıpıw arqalı eriwiladi, isitkich hám sawıpkichlarnıń ıssılıqtı almastırıp beretuǵın apparatları arqalı ótip atırǵan hawa aǵımın ózgeriwi esabına odaǵı ızǵarlıq ajratıladı. Eger avtomobilge klimatqadaǵalaw ornatılǵan bolsa, aydawshı kerekli parametrlerdi kiritip qo'ysa jetkilikli, kórsetilgen sistema olardı avtomatikalıq túrde tutıp turadı. Klimatqadaǵalaw joq bolǵanda, konditsionerdi aydawshı qol menen basqaradi. Ísıp ketkende konditsionerdi yoqadi yamasa quwatın asıradı, sovib ketkende óshiredi yamasa quwatın pasaytiradi.
Bunnan tısqarı avtomobil saloniga kirip atırǵan hawanı shańdan, qıllardan, párlerden, ósimlik shańlarınan hám hokozolardan nátiyjeli tazalaw ushın arnawlı fil'trler isletiledi. Olar ápiwayı qaǵazlı, kómirli (sorbtsion) bolıwı múmkin. Bul fil'trler waqıtında almastırıp turılıwı kerek, olar jollarda hawada ushraytuǵın zıyanlı elementlardı salonga túsiwin aldın aladı.
Salondagi hawada ushraytuǵın oǵada zıyanlı elementlar :
SO (iyis gazı ) oǵada zıyanlı hám insan ushın jasırın ólimli;
SN (uglevodorodlar) quramında kantserogenlar bar, tolıqıw, uyqı, bas awrıwı, oǵıwın shaqıradı ;
NOx (azot oksidleri) kóz, murın, tamaq, ókpeni qichishtiradi nápes jolları keselliklerin, astmani kusheytiwin keltirip shıǵaradı ;
QZ (qattı bóleksheler) avtomobil islep shıǵarǵan gazlarındaǵı oǵada qáwipli komponent, kantserogen birikpeler taratıwshıları.
Vizual materiallar.