Mamleketimizde avtomobilsazliqtiń rawajlanıw basqıshlari

Aldınǵı hám arqa aspalardıń wazıypası, dúzilisi hám islewi
Aspalar avtomobil júriw bólegine tiyisli bolıp, kuzovni kópirler yamasa tikkeley, dóńgelekler menen elastik baylanıstıradı. Aspalar tartiwshı hám tormozlaytuǵın kúshlerdi, joldıń tegis emesliklerinen payda bolıp atırǵan dúmpishlerdi qabıl etip, olardı normativ dárejegeshe azaytadı. Usınıń menen birge, dúmpishlerdiń terbelis dárejesin hám chastotasın da kemeytiw wazıypasın atqaradı.
Aspalar jóneltiriwshi bólim, elastik bólim hám so'ndiruvchi bólim sıyaqlı ush bólekten ibarat. Aspalardı qattı biriktirip emes, áyne osib qoyıw kerek. Avtomobildiń tegis emes jolda háreketleniwinde dóńgelekler joldaǵı g'a bolıp tabıladı budurlar nátiyjesinde qattı " oynaydı". Barlıq bunday terbelisler kuzovga topırlıǵı kerek. Dóńgelekler aspası joldıń tegis emeslikleri menen avtomobil kuzoviga ótkeriletuǵın terbelislerdi yumshatish hám sóndiriwge mólsherlengen.
Hár bir avtomobil aspası ush elementten shólkemlesken: qayısqaq, jóneltiriwshi hám dempferlovchi. Tek sol elementlerdiń birikpesi osmanıń normal islewin támiyinleydi.
Qayısqaq element kuzov ushın tayansh bolıp xızmet etedi hám kuzov menen jóneltiriwshi element ortasındaǵı baylanıs qattı bolmaslıǵın támiyinleydi.
Dóńgeleklerdiń tegis emeslikten yurib ótkennen keyin payda bolǵan terbelislerin tez toqtatıw ushın so'ndiruvchi, yaǵnıy dempferlovchi element ornatılǵan.
Yo'naltiruvchi element dóngelektiń pala partish háreketlanmasdan qatań belgilengen jóneliste háreketleniwin qadaǵalaw etedi. Yo'naltiruvchi elementtiń joq ekenligi dóngelekti ańsatǵana avtomobil kuzoviga ilib qoyıwı múmkin. Qayısqaq elementtiń bolmawi joldaǵı hár bir tereńsheden kuzovga qattı zarbalar tiyiwine alıp keledi. Bunı jol ústinde ápiwayı dóngelek aravada júrgende seziw múmkin. Sol sebepli bul ush element hár qanday avtomobil osmasida bar. Basqasha etip aytqanda, dóńgelekler aspası jol relefi yamasa dóńgeleklerdiń jaǵdayınan qaramastan, avtomobil kuzovinıń dáslepki jaǵdayında qalıwına múmkinshilik beredi.