Мамлакатимизда иқтисодий соҳада ислоҳотларни чуқурлаштириш ва эркинлаштириш борасида макроиқтисодий ва молиявий барқарорликка эришиш асосий вазифалардан бири ҳисобланади


Махсулот ишлаб чикариш билан боғлик харажатларга ишлаб чикариш харажатлари деб аталади. Уларга куйидагилар киради



Download 2,55 Mb.
bet28/71
Sana17.12.2022
Hajmi2,55 Mb.
#889947
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   71
Bog'liq
4. Маъруза манти

Махсулот ишлаб чикариш билан боғлик харажатларга ишлаб чикариш харажатлари деб аталади. Уларга куйидагилар киради:
-Материал харажатлари;
-Мехнат хаки харажатлари;
-Ишлаб чикариш билан боғлик маъмурий харажатлар.
Бевосита материал харажатлари мехнат хаки билан биргаликда дастлабки харажатларни ташкил этади.
Мехнат хаки ва ишлаб чикариш характеридаги маъмурий бошкарув харажатлари биргаликда конверсия харажатларини ташкил этади.
Материал харажатлари конверсия харажатлари билан биргаликда тўлик ишлаб чикариш таннархини ташкил этади.
Ноишлаб чикариш харажатлари.
Ишлаб чикариш билан боғлик бўлмаган барча харажатларга ноишлаб чикариш харажатлари деб аталади. Улар таркибига сотиш билан болик харажатлар, илмий текшириш ва тадкикот харажатлари, умумий ва маъмурий бошкарув харажатлари, бошкарув харажатлари, олинган кредит учун фоиз тўловлари ва бошка ишлаб чикариш билан боғлик бўлмаган, харажатлар киритилади.
Махсулот таннархини умумлаштирувчи кўрсаткичлар куйидагиларни ташкил этади.
1. Бир сўмлик товар махсулоти учун килинган харажат;
2. Таккосланадиган махсулот таннархи;
3. Махсулот бирлигининг таннархи.
Хўжалик юритувчи субъектларнинг фаолиятидаги харажатларни юкоридаги кўринишда туркумлаш билан бир каторда яна қуйидаги хусусиятлари бўйича хам таснифлаб чиқишимиз мумкин.
Юзага чикиш шаклига кўра:

  • асосий ишлаб чикариш харажатлари;

  • молиявий фаолият бўйича харажатлар;

  • тасодифий, фавкулоддаги харажатлар.

Махсулот таннархига қўшилишига кўра:

  • махсулот ишлаб чикариш таннархига киритиладиган харажатлар;

  • махсулот ишлаб чикариш таннархига киритилмайдиган харажатлар.

Юзага чиқиш ўрни бўйича:

  • бўлим бўйича килинган харажатлар;

  • цех бўйича килинган харажатлар;

  • участка бўйича килинган харажатлар ва хакозо.

Сотиш хажмига хисобдан чиқарилишига кўра:

  • махсулот ишлаб чикариш харажатлари;

  • давр харажатлари.

Даврига кўра:

  • жорий давр харажатлари;

  • келгуси давр харажатлари.

Солиққа тортиладиган фойда суммасини аниқлашда хисобга олинишига кўра:

  • солиқка тортиладиган базага қайта қўшиладиган доимий тафовутлар;

  • солиқка тортиладиган базага қўшиладиган даври бўйича тафовутлар;

  • солиқка тортиладиган базани аниқлашда хисобга олинмайдиган харажатлар.

Махсулот хажмининг ўзгаришига мувофиқ:

  • ўзгарувчан харажатлар;

  • ўзгармас харажатлар.

Махсулот таннархига кушилишига қараб:

  • тўғри харажатлар (бевосита);

  • эгри харажатлар (билвосита).

Молиявий натижаларга дахлсизлиги бўйича:

  • махсулот таннархига кушиладиган харажатлар;

  • фойда хисобидан копланадиган харажатлар.

Таҳлил этишда ўрганиш объекти ва максадидан келиб чиккан холда корхона харажатларининг у ёки бу туркуми бўйича ўзгаришлар ва ўзгариш сабабларига бахо берилади. Таккослаш ёки киёсий ўрганишда жорий давр ва ўтган йил маълумотлари, бизнес режа кўрсаткичлари, ўртача кўрсаткичлар ва тармок бўйича бошка маълумотлар олинади. Таккослашда кўрсаткичлар буйича мутлок узгаришлар нисбий кўрсаткичларни кўллаш оркали тулдирилади.


Таянч сўзлар:
Ишлаб чиқариш, ноишлаб чиқариш, ўзгарувчан харажат, ўзгармас харажат, эгри ва тўғри харажат, молиявий харажат, давр харажат


Такрорлаш учун саволлар:


  1. Download 2,55 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   71




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish