Мамбетов жолымбет қабулович қарақалпақ халық ДӘстаны «ЖӘҲанша»

Диссертация темасының диссертация орынланған жоқары оқыў орнының илимий-изертлеў жумыслары менен байланыслылығы. Диссертация жумысы ӨзР ИА ҚБ Қарақалпақ гуманитар илимлер илим изертлеў институтының илимий изертлеў жумыслары режесине кириўши ФА-Ф-1-005 «Қарақалпақ фольклортаныў ҳәм әдебияттаныў тарийхын изертлеў» (2017-2020) фундаментал изертлеў жумысы менен байланыста орынланды.
Изертлеўдиң мақсети. Қарақалпақ халық дәстаны «Жәҳанша»ның генезиси, типологиясы, жанрлық өзгешеликлери ҳәм образлар ситстемасын изертлеўден ибарат.
Изертлеўдиң ўазыйпалары:
«Жәҳанша» дәстанының үйренилиў тарийхын анықлаў;
дәстанда Орайлық Азия халықлары тарийхындағы этногенетикалық процесслердиң тәсирин үйрениў;
«Жәҳанша» дәстаны сюжети генезисинде архаик фольклор үлгилериниң көркем эволюциясын анықластырыў;
дәстан сюжетиниң ҳәм образлар системасының типологиялық белгилерин белгилеп бериў;
«Жәҳанша» дәстанының сюжетинде дәстүрий мотивлер системасының мазмунлық ҳәм конструктивлик ролин анықлаў арқалы дәстанның генезисин айдынластырыў;
«Жәҳанша» дәстанының өзине тән поэтикалық қәсийетлериниң қәлиплесиўинде Қурбанбай жыраўдың индивидуал көркем шеберлиги ҳәм атқарыўшылық өнериниң әҳмийетин көрсетиў;
дәстан поэтикасында дәстүрий эпикалық баянлаў усылларының көркемлик хызметлерин анализлеў.
Изертлеўдиң объекти сыпатында «Жәҳанша» дәстанының ӨзР ИАҚарақалпақстан бөлиминиң Фундаментал китапханасының Қолжазбалар фонды архивинде сақлаўлы Р-234. №88206 инвентар номерли қол жазба нусқасы, Қарақалпақ фольклоры XX томлықтың XX томы (Нөкис, Қарақалпақстан, 1990) ҳәм Көп томлық Қарақалпақ фольклорының 43-томы (Нөкис: Илим, 2012.) таңланды.
Изертлеўдиң предметин «Жәҳанша» дәстанының жанрлық қәсийетлери, эпикалық сюжетлериниң генезиси, мотивлер ҳәм образлар системасының көркем эволюциясы ҳәм типологиясы, дәстан текстиниң көркем поэтикалық қәсийетлерин изертлеў қурайды.
Изертлеўдиң методлары. Изертлеўде тарийхый-салыстырмалы, тарийхый-типологиялық, тарийхый-генетикалық, салыстырма-типологиялық, структуралық ҳәм көркем-эстетикалық анализ методларынан пайдаланылды.