Mamasoli jumaboyev



Download 12,91 Mb.
Pdf ko'rish
bet89/120
Sana31.12.2021
Hajmi12,91 Mb.
#220217
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   120
Bog'liq
bolalar adabiyoti va ifodali oqish (1)

DANIYÅL  DÅFO
(1660 — 1731)


326
miral  Uilyam  Dampår  janub  tomondagi  dångizlarga  ekspå-
ditsiya  uyushtirmoqchi  bo‘lganda  kåmasiga  shturman  bo‘lib
ishga  yollanadi.  Kåma  Atlantika  okåanini  kåsib  o‘tib,  Janubiy
Amårika  qirg‘oqlarigacha  yåtib  boradi.  Ular  Janubiy  Amåri-
kani  ham  aylanib  o‘tib,  Tinch  okåaniga  chiqishadi.  Chuchuk
suv  tugagach,  kåma  1704- yilda  Xuan  Fårnandås  orolida  suv
g‘amlash  uchun  to‘xtaydi.  Kåmaga  suv  olinayotganda  Alåk-
sandr  Sålkrik  kapitan  bilan  urishib  qoladi  va  o‘zini  orollardan
biriga  tashlab  kåtishini  talab  qiladi.  U  bir  so‘zli  bo‘lgani
uchun  o‘rtoqlarining  pand-nasihatlariga  ham  quloq  solmaydi.
Kåma  Masa-Tyåra  oroliga  yaqinlashganda  o‘ziga  tågishli  bo‘l-
gan  asbob-anjomlarni  olib  orolga  tushib  qoladi.  Rahmi  kålgan
o‘rtoqlari  unga  miltiq,  ozroq  o‘q-dori,  pichoq,  bolta,  idish,
ko‘rpa-yostiq  ham  qoldirishadi.  Orolda  bir  kåcha  tunagach,  u
katta  xatoga  yo‘l  qo‘yganini  anglaydi.
Sålkrik  kimsasiz  orolda  4  yil-u  4  oy  hayot  kåchiradi.
Sålkrik  yashagan  Masa-Tyåra  oroli  Chilining  Santyago
shahridan  450  kilomåtr  g‘arbda,  Tinch  okåani  sohilida  joy-
lashgandi.  Orolda  zaharli  ilonlar  ham,  yirtqich  hayvonlar
ham  yo‘q  bo‘lib,  faqat  yovvoyi  echkilar  poda-poda  bo‘lib
yashaydi,  xolos.  Vaqt  o‘tishi  bilan  Sålkrik  echkilardan  bir
nåchtasini  qo‘lga  o‘rtagadi,  asta-såkin  ularning  sutidan  qatiq,
pishloq,  suzma  tayyorlaydi.  Sålkrik  yog‘ochdan  o‘ziga  ikkita  uy
soladi,  uning  poliga  echki  po‘stagini  to‘shaydi.  Shunday  qilib,
u  kulbali  ham  bo‘lib  oladi.  U  falokat  natijasida  toshlarga  urilib,
majaqlanib  kåtgan  kåmalardan  mixlarni  yig‘ishtirib  olib,  un-
dan  qo‘lbola  qarmoq  yasab,  baliq  ovlaydi.  U  orolning  hamma
tomonini  qadam-baqadam  kåzib  chiqadi,  balandroq  yårlarga
uzoqdagi  kåmalar  ko‘rishi  uchun  mayoqlar  yasaydi.
Nihoyat,  Sålkrik  orziqib  kutgan  damlar  yåtib  kåladi.  Bu
voqåa  1709- yil  31- yanvar  kuni  sodir  bo‘ldi.  Orolga  tasodifan
kålib  qolgan  „Dik“  nomli  kåma  Sålkrikni  olib  kåtadi.
Sålkrik  uzoq  judolikdan  so‘ng  1712- yilda  Shotlandiyaga
qaytgach,  uni  ota-onalari  juda  yaxshi  kutib  olishadi,  hamma
sharoitni  yaratib  bårishadi.  Biroq  Alåksandr  o‘zini  juda  g‘alati
tutadi,  håch  kim  bilan  so‘zlashmay,  o‘zi  bilan  o‘zi  ovora
bo‘lib  yuradi.  U  otasiga  qarashli  katta  bog‘ning  bir  chåtidan
g‘orga  o‘xshash  yårto‘la  kavlab,  umrining  oxirigacha  o‘sha  yår-
da  tanho  o‘zi  yashaydi  va  1721- yilda  vafot  etadi.
Hozir  Sålkrik  yashagan  Masa-Tyåra  oroli  Robinzon  Kru-
zo  oroli  dåb  ataladi.  Robinzonning  kimsasiz  orolda  amalga


327
oshirgan  har  bir  ishi  yosh  kitobxonni  o‘ziga  maftun  etadi,
uning  g‘ayratiga  g‘ayrat  qo‘shadi,  uni  dovyurak  bo‘lishga,
måhnat  qilishga,  kasb-kor  egasi  bo‘lishga  o‘rgatadi.
Robinzonning  o‘zi  bog‘da  yashaydi — o‘zi  o‘rmon  hokimi,
bu  yårda  dov-daraxtlar  to‘lib-toshib  yotadi.  Shunga  qaramay  u
bog‘bonchilik  qilib,  kulbasi  yon-atrofiga  yanada  ko‘plab  nov-
nihollar  ekib,  o‘stiradi.  Har  bir  qiladigan  ishi,  har  bir  bosa-
digan  qadami,  o‘tayotgan  umri  hisobli.  Buni  o‘zi  såzib,  bu
kimsasiz  oroldan  hali  båri  chiqib  kåtolmasligini  bilib  yashagan
Kruzo  qat’iy  råja  asosida  harakat  qiladi,  u  mutlaqo  tushkun-
likka,  umidsizlikka  tushmaydi,  o‘z-o‘ziga  tasalli  bårib  yashaydi.
Bu  fikrni  uning  kundaligi  ham  tasdiqlab  turibdi:
„Mån  odam  qadam  bosmagan,  huvillagan  bir  orolda
sargardon  bo‘lib  qoldim,  qutulish  uchun  håch  umidim  yo‘q.
Mån  insonlardan  ayriliqda  qolgan  bir  miskin,  odamlar
dunyosidan  quvg‘in  bo‘lgan  bir  sahroyiman.
Kiyimlarim  oz  qoldi  va  hadåmay  qið-yalang‘och  qolaman.
Odamlar  yoki  yirtqich  hayvonlar  daf  qilgudåk  bo‘lsa,
mån  o‘zimni  himoya  qilolmayman.
Bu  yårda  mån  bilan  dardlashadigan,  många  ruh  va  taskin
båradigan  håch  kim  yo‘q“,  dåyish  bilan  yosh  kitobxonni  bir
qadar  afsuslantirsa,  „Hamrohlarim  kabi  dångizga  g‘arq  bo‘lib
kåtishim  ham  mumkin  edi-yu,  ammo  tirik  qoldim.
Låkin  shunisi  borki,  mån  ochlikdan  o‘lmadim  va  bu
sahroda  halok  bo‘lib  kåtmadim.  Låkin  bu  yårning  iqlimi  issiq,
kiyim-boshsiz  ham  yashash  mumkin.
Låkin  bu  orolda  odamlar  ham,  yirtqich  hayvonlar  ham
yo‘q.  Daxshatli  yirtqichlar  makoni  bo‘lgan  Afrika  sahrolarida
qolib  kåtmaganim  uchun  o‘zimni  baxtiyor  dåb  bilaman.
Låkin  turmush  uchun  kårakli  hamma  narsalarni  g‘amlab
va  o‘z  kunimning  oxirigacha  yåtadigan  ozuqalarni  yig‘ib
olganman“,  dåya  bolalarni  ruhlantirib  yuboradi.
Dåfoning  barcha  asarlari  bolalarni  pishiq-puxta  bo‘lishga,
hayotda  mustaqil  harakat  qilishga  chorlaydi.

Download 12,91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   120




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish