Mamasoli Jumaboyev

HAMID OLIMJON
(1909-1944)
Hamid Olimjon o'zbek bolalar adabiyotining rivojlantirishga barakali hissa qo'shgan ulkan iste'dodlardan biridir. U «Oygul bilan Baxtiyor», «Semurg'« kabi ertak-dostonlari, «Bolalik», «Hulkarning she'ri», «Samolyot», «Lola», «Vatan», «Ona va o'g'il», «Zafar dostoni», «Jangchi Tursun» va boshqa asarlari bilan o'zbek bolalar adabiyotining xazinasiga muhim hissa qo'shdi.
Bo'lajak shoir Hamid Olimjon Jizzaxdagi Narimonov nomli maktabni tamomlagach, Samarqand pedagogika bilim yurtiga kirib, o'qishni davom ettirdi. G'oyat tirishqoq va qunt bilan o'qigan H. Olimjon o'sha davr hayoti vaintilishlariniquyidagichashe'rgasoladi: . .. •
Kunlar o'tdi . Shahar bizni
Olov ko 'zli, Temir tanli Ot bilan
Ko'kragiga chaqirdi... Yosh ko'ngillar,
Poyoni yo'q hislami, Yo 'Iga sepib,
So ^fng zavqlarga loldilar,
Yittar uchib ketdilar, Ko'p bahorlar •
Qanot yozib, Tilaklarga yetdilar...
She'rda bolalarga xos intilish, orzu-umidlar, kelajakka bo'lgan ishonch tuyg'ulari obrazli misralarda tabiiy va samimiy holda namoyon bo'Iadi. Shoir turli hayotiy, haqqoniy tafsilotlarda, boy ifoda vositalarida bolalikka xos xususiyatlarni g'oyat zavqli madh etadi.
Shoir «Hulkarning she'ri» asarini qizi Hulkarga bag'ishlaydi. Hulkar obrazida kichkintoylarning ajoyib fazilatlarini tasvirlaydi. Shunga ko'ra, asar umumlashma mohiyatga ega.
She'rda Hulkar «Mehnat uzra qanoti»ni yozib, «Oq qushlarning o'lkasida yurish»ni istaydi. Biroq bunga osonlik bilan erishib bo'Imaydi, albatta. Buning uchun qunt va chidam bilan o'qish, ilm-fan cho'qqilarini egallash, ter to'kib mehnat qilish talab qilinadi. Shoir o'z jajji qahramoni oldiga ana shunday muhim, mas'uliyatli vazifalarni qo'yadi. Bu bilan bola tarbiyasida o'zining mas'uliyatini chuqur his etgan olijanob ota — tarbiyachi obrazi ko'z oldimizda yaqqol gavdalanadi.
She'rda shoir Hulkar taqdiri misolida bolalarning yorqin kelajagi haqidagi yuksak maqsadni ifoda etadi:
To'shab alvon-alvon gilamlar,
Senins bilan vashasin bahor.
Sening bilan xush bo'lsin damlar,
Senga doim shodlik bo'lsin yor.
Seni ko 'rsa ochilsin gullar,
Seni ko 'rsa yonsin bulbullar,
^!) Seni ko'rgan bari topsinjon,
Sen yurgan yer ko'rmasin xazon.
Shoirning «Lola» she'ri maktabgacha ta'lim yoshidagi bolalarga bag'ishlangan. Bu she'rda ham «Hulkaming she" ri»dagi singari shoir maqsadi to'la mujassam etilgan. Shoir millionlab jajji qizlarning ona-Vatan quchog'ida quvnoq hayot kechirishi haqidagi orzusini Lola timsolida ifodalaydi. Shoir Lola yashayotgan Vatanni gulga to'la bir bo'ston sifatida ta' rifiaydi:
Lola boqchaga chiqib, Kechga qadar gul terdi. Etak-etak to'pladi, Har kungidan mo'l terdi.
Sochiga gul bog'ladi, Chakkasiga taqdi gul, Elkalaridan tashlab Gulga ko 'mildi butkul
Haqiqatan ham bu yoshdagi bolalar gul-lolalarga o'xshashi, ularga xuddi gullarga o'xshatib ehtiyotlik va mehribonlik bilan muomalada bo'lish zarurligi ta'kidlanadi. Shoir she'rni bekorga «Lola» deb nomlamagan. Bu ma'Ium ramziylik kasb etadi. Har bir bola o'ziga xos guldir. Shoir ifoda etayotgan ushbu g'oyani hayotiy epizod — lolaning gulzorda gul-lolalarga o'ralganini ixcham chizish orqali tasvirlaydi. Ayni choqda, she'r kitobxonda tabiat go'zalligiga, ona-Vatanga muhabbat hislarini uyg'otadi.
Ozod, erkin ona-Vatanimizni jondan sevgan, e'zozlagan Hamid Olimjon «Vatan» she'rida marnlakatimizning tengi yo'q kuch va qudratga egaligini, shu Vatanning farzandi bo'lganligidan behad xursandligini g'oyaviy-badiiy yuksak misralarda beradi:
Shodligim ko'kka sig'mas,
Bitmas baxtim bor manim,
Meni baxtiyor qilgan
Shu yengilmas Vatanim
£>-'
Shoir boladagi ona-Vatan bilan faxrlanish sabablarini ham zo'r ehtiros bilan chizadi:
.