Mustaqil ish
3.Tashkil etish.
Boshqaruvning keyingi vazifasi tashkil etishdir. Uning vazifa-
Si quyidagilardir;
-
Tashkilotni qismlarga bolish, umumiy boshqaruv vazifalari-
Ni bolinm a va xodimlar o‘rtasida
taqsimlash;
-
Tashkilotning tashkiliy tuzilmasini shakllantirish, uning
Elementlari o‘zaro hamkorligini yolga qo‘yish;
tashkilotning ma’lum tashkiliy madaniyatini shakllantirish
uchun sharoitlar yaratish;
- qabul qilingan qarorlar bajarilishini tashkil etish;
- ishlab chiqarish, savdo va boshqa jarayonlarni joriy tash-
kil etish;
- tashkilot faoliyatini resurslar bilan ta’minlash;
- vazifalar va vakolatlarni boshqalarga
topshirish;
- tashkilotni uni rivojlanish jarayonida isloh etish (qaytadan
tashkil etish).
Boshqaruv jarayonlari va ularni tashkil etishni ham ko‘rib
chiqish mumkin. Bu jarayonlar asosiy, yordamchi va xizmat
ko‘rsatuvchilarga bo‘linadi. Bunda mehnat predmeti sifatida
boshqaruv qarori, axborot va hujjatlar boladi. Agar
operatsiya
mehnat predmetining parametrlarini o‘zgartirishga qaratilsa, ja-
rayon asosiy hisoblanadi. Xizmat ko‘rsatuvchi boshqaruv jara-
yonlariga mehnat predmetini jamlash, nazorat qilish va uzatish,
yordamchilariga esa asosiy va xizmat ko‘rsatish jarayonlari ba-
jarilishi uchun normal sharoitlar yaratiladigan operatsiyalar ki-
radi.
Boshqaruv jarayonlarini oqilona tashkil etish shartlarini ajra-
tish mumkin:
- mutanosiblik; *
- uzviylik;
- maqsadlarning mavjudligi;
- harakatlarning elastik (egiluvchan)ligi;
- barqarorlik;
- mehnat taqsimoti;
Mustaqil ish
- boshqarilish me’yorlariga
rioya qilinishi;
- majburiyatlar va vakolatlarni boshqalarga topshirilishi;
- parallellik;
- to‘g‘ridan to‘g‘ri aniqlik;
- bir maromdalik;
- bir turdagi mehnat predmetlarini bir
joyda jamlanishi;
- jarayonlarning egiluvchanligi.
Masalan, mutanosiblikda bitta jarayonning har xil ish joylari-
ning teng o‘tkazish qobiliyatiga, ish joylari axborotlar, moddiy
resurslar bilan bir xilda ta’minlanishiga va h.k., parallellikda -
operatsiyalarni bir vaqtda birga bo‘la olishligiga, to‘g‘ridan to‘g‘ri
aniqlikda mehnat predmetlari, axborotlar va h.k.ni o‘tishining mu-
vofiq yo‘liga, bir maromdalikda — boshqaruv jarayonlarini bajari-
lishining vaqtdagi tengligiga, uzviylikda - ish vaqtidan boshqaruv
jarayonlarini bajarish uchun ko‘proq foydalanishga erishiladi.
Bu shartlarga rioya qilinishiga erishish uchun jarayonlar va
operatsiyalarni takrorlanishini oshirish zarur, bunga turli xarak-
terdagi ayrim jarayonlarni unifikatsiyalash va
bir turga keltirish
yo‘li bilan erishiladi.
Menejer tomonidan vakolatlarni qoli ostidagilarga topshirili-
shi boshqaruvni oqilona tashkil etilishining muhim sharti boladi,
keyingilar o‘zlariga topshirilgan sohalarda qarorlar
qabul qiladilar
va ularni amalga oshiradilar. Topshirish, vazifa va qarorlar qa-
bul qilish huquqini ularni bajarish bo‘yicha majburiyatlarni 0‘zi-
ga oluvchi shaxsga topshirilishini bildiradi.
Topshirish jarayoni o‘z ichiga quyidagi harakatlarni oladi:
— majburiyatlarni belgilash;
— talab qilinadigan natijalarni belgilash;
— kerakli vakolatlarni topshirish va zarur natijalarga erishish
bo‘yicha majburiyatlarni zimmasiga yuklash.