Malakaamaliyoti sh I

3 дан 5 ёшгача боланинг ривожланиш харитаси

		Ёши
		4-йил					5-йил
		3 ёшу 3 ой	3 ёшу 6 ой	3 ёшу 9 ой	4 ёш	4 ёшу 3 ой		4 ёшу 6 ой	4 ёшу 9 ой	5 ёш	Изоҳ
1	Жисмоний ривожланиш ва соғлом турмуш тарзини шакллантириш
1.1	Йирик моторика
1	Турли усулларда юради (тўғри, эркин, кўрсатилган йўналишда)
2	Мувозанатни сақлаган ҳолда чопади
3	Ўз жойида икки оёқда сакрайди
4	Олдинга ҳаракатланган ҳолда сакрайди
5	Ёй остидан эмаклаб ўтади
6	Зарядка вақтида машқларни қайтаради
7	Уч ғилдиракли велосипедда учади
8	Спорт нарвони бўйлаб юқорига ва пастга
9	Колонна, доирага тўғриланиши мумкин
10	Оёқ учида, товонда, орқа билан, оёқ кафтининг ташқи томонида ва тиззасини баланд кўтарган ҳолда юради
11	Арқонда ҳаракатланиш вақтида мувозанатни сақлайди
12	Тиззаларини баланд кўтарган ҳолда чопади
13	Унча баланд бўлмаган тўсиқлардан сакраб ўтади
14	Сакрамачоқ (скакалка) орқали сакрашга ҳаракат қилади
15	Гимнастика скамейкасида қўли билан тортилган ҳолда қоринда эмаклайди
16	Гимнастика деворига тирмашиб чиқади
17	Самокатда учади
1.2	Майда моторика
1	Арқонни ҳалқага киритади
2	Майда предметларни муайян тартибда тахлайди
3	Ўйинчоқларни мустақил тарзда қутига солади ва уларни қутидан олади
4	Катталар ёрдамида йирик мунчоқларни ипга ўтказади
5	Предметларни бир идишдан бошқа идишга солади
6	Тугмалар, кийим ва пойафзал илгакларини мустақил равишда тақади ва ечади
7	Майда, ўрта ва йирик мунчоқларни намунага мувофиқ ипга ўтказади
8	Қулф, илгакларни очади ва ёпади, калитдан фойдаланади
9	Майда предметлар (конструктор деталлари)ни бурайди ва тескари бураб олади
10	Конструкторнинг катта ва майда қисмларидан турли предметлар ясайди
11	Намуна бўйича тўғри чизиқ ва доира чизади
12	Белгиланган чизиқлар бўйича қоғоз, мато, салфеткаларни тахлайди
13	Белгиланган чизиқлар бўйлаб қоғозни қайчи билан кесади
1.3	Сенсомоторика
1	Катта коптокларни ўтирган ва турган ҳолда икки қўли билан масофага думалатади
2	Предметни белгиланган нишонга қарата отади
3	Коптокни бошқа болага думалатади ёки отади
4	Силлиқ ва ғадир-будур текстура (тузилиш)ни ажрата олади
5	Таъмни аниқлайди
6	Қўғирчоқлар солинган коляскани учиради
7	Ўнг ва чап қўли билан коптокни галма-гал ерга уради

1. «Фарзандимиз тўғри ривожланяптими?» Бу савол деярли ҳар бир ота-онани ташвишга солмоқда. Бола биринчи марта пайдо бўлган оилаларда бу айниқса ташвиш туғдиради. Бу табиий ташвиш ва фақат турли ёшдаги чақалоқ «нима қилиши» кераклигини билиш билан шуғулланиш мумкин. Боланинг психомотор ривожланиши деганда нима тушунилади?
Психомотор ривожланиш – бу боланинг ёши, туғма ва ирсий фазилатларига қараб интеллектуал ва ҳаракат қобилиятларини ривожлантириш, шу туфайли бола ташқи муҳит билан ўзаро алоқада бўлади.
Бола танасининг ривожланиши морфологик, функционал ва биокимёвий ўзгаришлар билан кечадиган мураккаб узлуксиз жараён бўлиб, у турли босқичларда аниқ кетма-кетлик ва цикликга ега.
Бундан ташқари, бола танасининг ривожланиши босқичма-босқич давом етади; бундан ташқари, ҳар бир кейинги ёш босқичи аввалгисининг якуний шаклланиши пайтида юз беради.
Кичкинтойнинг ривожланиши икки таркибий қисмдан иборат: улар бир-бири билан чамбарчас боғлиқ бўлган ақлий ва жисмоний ривожланиш; улардан бирининг кечикиши бошқасининг кечикишига олиб келиши мумкин.
Пластисит бола организмига хосдир, шу туфайли у ҳар қандай шароит (ташқи ёки ички) таъсирида ўзгариши ва тўпланган тажрибани ўзлаштириш қобилиятини олади. Ушбу ноёб хусусият туфайли ақлий ёки жисмоний функциялар йўқ бўлганда ёки кам ривожланган тақдирда уларни қоплаш ёки тиклаш мумкин.
Боланинг ривожланишининг ёшга боғлиқ хусусиятларини билиш тарбиячилар ва ота-оналарга мактабгача ёшдаги болаларнинг жисмоний тарбиясини тўғри амалга оширишга ёрдам беради: уларнинг жисмоний ва ақлий ривожланишини назорат қилиш, машқларни танлаш, темперлеме процедуралари, ўйинлар.
Ва, албатта, боланинг ривожланиш босқичлари ҳақидаги билим, ривожланишдаги енг кичик оғишларни ўз вақтида сезишимизга имкон беради ва болани ривожланишида қўпол қонунбузарликлар шаклланишига йўл қўймаслик учун иложи борича тузатиш ишларини бошлашга имкон беради.
2. Бола ривожланишининг асосий босқичлари қайси ва у ҳаётининг турли даврларида нималар қила олиши керак?
– неонатал давр (ҳаётнинг биринчи 28 куни)
– гўдаклик даври (29 кундан 1 ёшгача)
– мактабгача ёш (1 ёшдан 3 ёшгача)
– мактабгача ёш (3 ёшдан 6 ёшгача)
– кичик мактаб даври (7 ёшдан 11 ёшгача)
– катта мактаб даври (12 ёшдан 18 ёшгача)
Шахсий ёш даврларининг чегаралари кескин емас, улар бир-бирига ўтади.
Ҳозирги даврда болалар ривожланишининг хусусиятларидан бири бу тезлашиш – ривожланишнинг тезлашиши, маълум ёш гуруҳларида оғирлик ва баландлик, балоғат ёшининг ерта бошланиши.
Ҳар бир ёш даври ўзига хос хусусиятларга ега ва ҳозирги пайтда нималарга еътибор бериш муҳимлигини билишингиз керак. Ва асосий кўникмаларни шакллантириш вақти билан танишиб чиқиб, сиз боланинг ривожланиш даражасини аниқлаб олишингиз ва агар керак бўлса, дарҳол мутахассисдан ёрдам сўрашингиз мумкин.
Бола ривожланишининг биринчи ва жуда муҳим босқичи ҳаётнинг биринчи йилида содир бўлади. Aйни пайтда, бола ҳар куни том маънода янги нарса қилганда ва диққатли она бунга еътибор бера оладиган бўлса, жуда жадал ривожланиш қайд етилади.
Биз унинг ривожланишининг енг муҳим босқичларига еътибор қаратамиз:
2-4 ойликда бола бошини яхшилаб ушлаб туриши керак, агар у буни
4 ойгача бажармаса, у ҳолда мутахассис билан маслаҳатлашиб, марказий асаб тизимининг жиддий патологиясини истисно қилиш керак. Шу билан бирга, бола онасини ва бошқа оила аъзоларини таний бошлайди, уларга кулиш ёки қичқириқ билан муносабатда бўлади;
4-5 ойгача – бола қорин бўшлиғидан орқасига ва орқасига ўгирила бошлайди, юришни бошлайди, объектни қўллари билан ҳис қилади, қўлига солинган шитирлаш ва бошқа ўйинчоқларни қисқа тутади;
7-8 ойгача – ўз-ўзидан ўтиринг, палма тутқичи билан ўйинчоқлар олинг, бабблинг ривожланади;
9 ойга – тўрт оёқ билан емаклаш;
Бу вертикализацияга тайёргарликнинг жуда муҳим даври, яъни емаклаш жараёнида орқа, думба, юқори ва пастки екстремиталарнинг барча мушаклари кучаяди, қадам ҳосил бўлади. Ва бу босқич бутунлай юрувчилар билан алмаштирилса, бу жуда ёмон.
10 ойга қадар – ўрнидан туринг, бола бош бармоғининг қарама-қаршилиги билан қайчи ушлайди, аниқ ҳеcелер шаклида фаол суҳбатлашади;
1 ёшга қадар – пиёда юринг, 8-10 та оддий сўзларни талаффуз қилинг, оддий кўрсатмаларга амал қилинг, хайрлашинг, бошингизни силкитиб миннатдорчилик билдиринг ва ҳоказо. Бу вақтда бола умумий столга қўшила бошлайди.
2 ёшга келиб, бола зинадан кўтарилаётганда қўшимча қадамни ишлатади, аллақачон 200 га яқин сўзларни гапиради, чизмалар чизади, айтадиганларидан кўпроқ нарсани тушунади, оддий топшириқларни бажаради;
3 ёшга келиб – зинадан зинапояларга кўтарилиб, айлана чизишга қодир,
4-6 сўздан иборат гапларда гапира олади
4 ёшга келиб – буйруқ бўйича ҳаракатларини чеклаш, сюжетли расм чизиш, кўплаб саволлар бериш, ўзлари ва ўйинчоқлар билан суҳбатлашиш.
5 ёшга келиб – юриш пайтида қўллар ва оёқларнинг ҳаракатларини яхши мувофиқлаштириш, улар сакраб турувчи тўпни ушлаб олишади, сўз бойлиги тез суръатлар билан ўсиб бормоқда, улар тўлиқ грамматик гап тузиши, таниш сўзларнинг маъносини тушунтириши мумкин. Улар мусиқа тинглаш, ўқиш ва катталар учун ҳикояларни ёқтиришади.
6 ёшга келиб, бола оёқларини алмаштириб, ўрнида сакрай олади,
осонликча турли хил шаклларни кесиб, қайчи ишлатади, жумбоқларни тўплайди. У жумлалар билан гапиради, нима бўлаётганини айтиб бера олади, ўқишни, ёзишни ўрганади. Мураккаб кўрсатмаларни бажаради.
3. Болани неча ёшдан бошлаб тарбиялашни бошлаш керак? Кўпчилик болани еркалатиш, ҳамма нарсага кўндириш керак, деб ҳисоблайди, чунки ҳаёт бу қийин нарса ва ҳеч бўлмаганда болалик қувноқ ва «муаммосиз» бўлсин. Aммо ҳақиқатан ҳам шундайми?
Бугунги кунга қадар болани ҳаётининг биринчи ойларидан бошлаб ўқитиш зарурлиги кўплаб илмий маълумотлар билан тасдиқланган.
Болага тинч ва бир текис муомала қилиш керак.
Ота-оналарнинг кайфияти болаларга осонликча етказилади. Боланинг отаси ёки онаси томонидан баланд, ғазабланган қичқириғи уни тезда ҳаяжонлантиради – кўз ёшлари пайдо бўлади, чақалоқ инжиқ бўлишни бошлайди.
Кийиниш, ювиниш ёки ётиш пайтида болани «силкитиб» юборадиган кескин ҳаракатлар унинг катталарнинг кўрсатмаларини бажаришдан бош тортишига олиб келади.
Шунинг учун ота-оналар ҳар қандай вазиятда ҳам болага нисбатан бир текис ва хотиржам муносабатда бўлишлари, «ҳиссий бузилишлар», асабий оҳанг ва ҳ.к.
Таълимнинг бирлиги.
Онам ва дад, буви ва бошқалар болага ёндашишда, муайян талабларни тақдим етишда тўлиқ изчилликка ега бўлиши керак. Aгар онам «соатга тегиниш» ни тақиқласа, дадам «уни ол, ўйнанг, ўғлим!» – деб рухсат берган бўлса, унда бу ҳолда чақалоқ ҳеч қачон «мумкин» ёки «йўқ» каби муҳим концепция ҳақида аниқ тасаввур ҳосил қилмайди. Қайнона ва келинимиз кўпинча болаларни тарбиялаш борасида келишмовчиликларга дуч келишади.
Ота-оналар бу ҳазил билан «йўқ» ни «мумкин» га алмаштириш нимага олиб келишини яхши билишлари керак. Бу бола характеридаги ўжарлик, негативизм, асабийлашиш каби хусусиятларни шакллантиради.
Таълим жараёнида жуда зарур бўлган яна битта «сеҳрли» сўз бор – «керак».
Боланинг «мажбурий» сўзига тўғри, адекват муносабати, ота-оналар ушбу ёшда болани уларнинг илтимослари ёки талабларини бажаришга ўргацаларгина ривожланади.
Шу билан бирга, сизнинг сўровингиз асосли бўлиши ва боланинг хоҳиши ёки еҳтиёжига тўғри келиши жуда муҳимдир. Масалан, сиз айтасиз: «биз ухлашимиз керак» – болани унга ажратилган вақтда ётқизаётганда ёки юриш вақти келганида «сайр қилайлик».
Ушбу шартдан ташқари, боланинг «керак» сўзига зарурий муносабатини ривожлантириш учун катталарнинг унга қўйган талаблари бажарилиши керак.
Ота-оналарнинг жимгина ўтириш ёки ниманидир узоқ кутиш каби талаблари ёш болалар учун чидаб бўлмас (1-3 ёш). Бу ёшдаги бола ҳали ҳаракациз ҳолатда бўлиши мумкин емас. «Кутиш», «ўтириш» ва ҳоказоларни босқичма-босқич амалга ошириш керак. У уч ёшдан кейин катта ёшда шаклланади.
Мустақилликнинг ривожланиши.
Aгар бола унинг еътиборини тортган, уни қизиқтирган нарсага (масалан, ўйинчоқ) мурожаат қилса ва ниҳоят бу объектни ўзи, катталарнинг ёрдамисиз оладиган бўлса, у қувонади, «ўзининг мустақил ҳаракатларидан мамнуният ҳис қилади.
Боланинг бундай хатти-ҳаракатларини рағбатлантириш керак («мана бу яхши одам уни ўзи олган»), бу унинг мустақилликка бўлган интилишини янада кучайтиради.
Худди шундай вазиятда бўлган бола ҳам «мен қила олмайман», «ҳар қандай йўл билан» сигнал беради ва катталардан «бер-бер-бер» деб ёрдам сўрайди. Ва шунга қарамай, уни қутқаришга шошилманг, балки уни сўзлар билан мустақил ҳаракат қилишга ундашга ҳаракат қилинг. «Сиз аллақачон катта одамсиз, ўзингиз билиб олинг, синаб кўринг.»
Aгар чақалоқ ўзини ейишни хоҳласа, унга овқатни тайёрлашга рухсат бериш керак, лекин фақат косани тўкиб ташласа ёки ағдариб юборса, ўзини ёқиб юбормаслиги учун илиқ овқат қилиш керак. Aлбатта, бола ҳаром бўлиб қолади, шунинг учун кўплаб оналар уни ўзлари боқишга ҳаракат қилишади, шунда у атрофдаги ҳамма нарсани бўямайди. Ушбу ёндашув болани мустақилликдан маҳрум қилади.
Кўпгина болалар онасидан хамир беришни сўрашади, улар рулон ва ҳайкалтарошлик қилишни хоҳлашади. Бир парча хамирни бериш ва унга хамир учун тахта ёки гиламчани бериш керак, чунки хамир бола учун пластилинга ўхшайди, бу нафақат унинг қўлда маҳоратини, мустақиллигини ривожлантиради, балки болани озода бўлишга ўргатади.
Кейин сиз болани умумий оилавий ишларга жалб қилишингиз мумкин. Сиз бутун оила билан йиғилиб, баҳорги тозалашни амалга оширишингиз мумкин. Болага, албатта, унга кучли чарчоқ ҳисси туғдирмаслиги учун оддий вазифалар топширилиши керак.
Вақт ўтиши билан болалар ота-оналарига ёрдам бериш тўғри иш еканлигига одатланиб қолишди. Ўсиб улғайган сайин, болалар оиланинг асосий ёрдамчисига айланади ёки улар деярли барча уй ишларини ўз зиммаларига олишлари мумкин. Тўғри тарбияга ега оилаларда бу ҳар доим содир бўлади. Aгар қизи улғайган бўлса, у идиш-товоқ, кир ювиш ва тозалаш билан шуғулланади. Онам, ўз навбатида, у билан фахрланиши керак.
Болаларни уй ишларига одатлантириш орқали ота-оналар шу билан уларга бебаҳо ҳаётий тажрибани тақдим етадилар. Келажакда болалар ўсади, турмушга чиқади ва турмушга чиқади. Уларнинг ўз оилалари бор, улар ўз навбатида ўз фарзандларига ҳамма нарсани ўргатадилар.
Сиз намуна бўла оласизми?
Одатда 2-3 ёшда болалар катталарнинг ҳаракатларига тақлид қилишга мойил: ўйинда болалар онанинг, отанинг, бувисининг, шифокорнинг ва бошқаларнинг ҳаракатларини тасвирлашади. «кечки овқатни пиширинг, китобларни» ўқинг «… Боланинг тақлид ҳаракатлари ижобий қоидаларга риоя қилишдан иборатлигини кўриш жуда ёқимли.
Ва агар бўлмаса? Бунга ким айбдор? Катталар, албатта. У буни уларнинг хатти-ҳаракатларида кўрди ва кейин салбийни такрорлади.
Боланинг тақлид қилиш қобилияти тўғри тарбия учун жуда фойдалидир, чунки унинг асосида зарур кўникмалар ва одатларни тайёрлаш пайдо бўлади.
Катталарнинг ҳаракатларига тақлид қилиб, бола кўп нарсаларни ўрганади: еҳтиёткорлик билан овқатланиш, кийимларини буклаш, оёқ кийимларини қўйиш, ўйинчоқлар йиғиш. Ва келажакда болалар кўплаб гигиена кўникмаларига, маданий хулқ-атворга ега бўлишади, оқсоқолларининг ўхшаш ҳаракатларига қарашади.
Ота-оналар ҳар доим уларнинг хатти-ҳаракатларини болаларнинг ҳушёр кўзлари диққат билан кузатиб боришини ва шунга мос равишда ўзини тутишини доимо ёдда тутишлари керак.
4. 3 ёшгача бўлган болаларни тарбиялашда енг кўп учрайдиган хатолар қандай?
Улар орасида тез-тез, ғайритабиий тақиқлар, «ўрнатишни бузиш», кун тартибида барқарорликнинг йўқлиги киради.
Нега тез-тез тақиқлар зарарли? Тwитчинг, ҳар қандай «йўқ» боланинг тормозланишига олиб келади. Унинг асаб тизимининг ёшга боғлиқ хусусиятлари шуки, улар узоқ муддатли ҳаракацизликни таъминлай олмайдилар. Бу чақалоқнинг асаб тизимининг ҳаддан ташқари чарчашига ва сусайишига олиб келади: у ҳаяжонланади, қичқиради, йиғлайди, оёқларини босади, ерга йиқилади ва ҳоказо.
Болага бирон бир нарсани қилишни тақиқлашда сиз «қилманг», «тегманг», «тортманг» ва ҳоказоларни айтасиз, яъни «бўлманг» салбий заррачаси бўлган турли хил сўзлар. Aммо чақалоқ катталар нутқини тушунишни ендигина ўрганди – у ҳар доим ҳам бу қисқа заррачани «йўқ» деб тутмайди ва кўпинча «бажариш», «тегиниш», «тортиш» ва бошқаларни ешитади.
Aгар сиз болага ҳамма нарсага рухсат берган бўлсангиз ёки аксинча, тақиқлаган бўлсангиз, сиз янглишасиз.
Бола албатта «мумкин» ва «йўқ» ўртасидаги аниқ чегарани билиши керак.
Aммо бу ёшда тақиқлар оз бўлиши керак. Бола бедор бўлган жойни шундай ташкил қилиш мақсадга мувофиқ, унинг муҳитида тақиқланганидан кўра иложи борича кўпроқ нарса мавжуд.
«Ўрнатиш ишламай қолди». Қуйидаги ҳолатни тасаввур қилинг: қиз қўғирчоқ билан адёлга ўралган ҳолда диққат билан ўйнайди. Ва онамда вақт йўқ, у шошилиб, қизидан дарҳол кийинишни бошлашини талаб қилмоқда. Боланинг консентрацияланган фаолиятининг айнан шу кескин бузилиши «тўсиқ» дир. Бола ўйин томонидан тўлиқ ушланиб қолади («ўрнатилган»). Тўсатдан ўйин онанинг зудлик билан талаб қилиши билан тўсатдан бузилади. Бундай ҳолда, боланинг норозилиги ва қаршилиги, унинг йиғлаши тушунарли – ахир, буларнинг барчаси бошқа ҳаракатга ўтишнинг иложи йўқлиги билан боғлиқ.
Aгар «муносабат бузилиши» билан бундай нотўғри техникалар тез-тез ишлатилса, унда бола катталарнинг таклифлари ва талабларига салбий муносабатда бўлади.
Боланинг кун режимини кескин ва тез-тез ўзгартириш мумкин емас.
Одатда унинг яшаш шароитлари нисбатан доимий (атроф-муҳит, уй муҳити ва бошқалар). Кундалик ҳаётнинг асосий таркибий қисмлари: уйқу, бедорлик ва овқатланиш, деярли ҳар доим бир хил кетма-кетликда ўзгариб туради. Шу билан бирга, болада унинг ҳаёти учун катта аҳамиятга ега бўлган маълум барқарор одатлар ўрнатилади.
Aгар куннинг воқеалари кетма-кетлиги тўсатдан бузилган бўлса (меҳмонларнинг келиши, овқатланиш ёки ухлаш вақтининг ўзгариши, мамлакатга кетиш ва бошқалар), унда, қоида тариқасида, боланинг хатти-ҳаракати ўзгаради: ўжарлик, йиғлаш, инжиқлик, пасайиш туяди, уйқу бузилиши пайдо бўлади.
Aгар сиз атрофни ўзгартиришингиз керак бўлса (ҳаракатланиш, мактабгача таълим муассасасига кириш ва ҳк), боланинг одатларини кескин ўзгартирмасликка ҳаракат қилинг.
Болани қўрқитиш, уни алдаш ёки жисмоний жазони қўллаш қатъиян ман етилади.
Баъзан онанинг қандай қилиб болани шошаётгани, «тезда овқатланинг, акс ҳолда мен уни дадага бераман» деганини ешитишингиз мумкин. Бундай бемаъни сўзлар боланинг характерида очкўзликни шакллантириши мумкин.
Ҳеч қандай ҳолатда шифокорлар, уколлар сизни қўрқитмаслиги керак
Сиз уни тез-тез айблашингиз мумкин емас: «қандай аҳмоқсан», «қанчалар қайсарсан», «сен қандай иш қилишни билмайсан» ва ҳоказо. Бола касал бўлиб, даволанишга муҳтож бўлса, бола қаршилик кўрсатади қўрқитиш бўлмаганидан анча кучлироқ.
Бола ўзини ёмон тутади.
Кўпгина ота-оналар адашиб, гўдакка нисбатан қандай муомала қилишни билишмайди.
Еҳтимол, кўп одамлар фойдаланадиган енг кенг тарқалган техника – бу чалғитиш усули. Бола қанчалик кичик бўлса, унинг еътиборини йиғлашга сабаб бўлган сабаблардан чалғитиш осонроқ бўлади, инжиқликлар.
Бу чақалоқни тинчлантиришга ёрдам беради, аммо бу тўғри хатти-ҳаракатларни тарбияламайди. Шунинг учун, катта ёшда, чалғитадиган усулни ишонтириш, тушунтириш ёки тўғридан-тўғри ўқитиш билан алмаштириш яхшироқдир.
Болани нима учун ва қандай қилиб жазолаш керак?
Бу ерда битта жавоб бўлиши мумкин емас. Ушбу муаммони ҳар бир аниқ вазиятда ҳал қилишда ота-оналарга ёрдам бериш керак, уларнинг чақалоғига бўлган муҳаббатлари, ундаги характернинг енг яхши фазилатларини тарбиялаш истаги, келажакда уни хатолардан ҳимоя қилиш, жавобни таклиф қилиш.
Aгар катталар болага етарлича еътибор беришса ва уни еркалатишса, «оддий еркалаш билан қаттиқ қараш» етарлича бўлиши мумкин
Бола билан суҳбатлашиш ёки ўйнашдан бош тортиш, унинг нотўғри хатти-ҳаракатлари учун ҳукм бўлиши мумкин.
Жазо усуллари боланинг ёмон хулқ-атвори табиати билан ўзаро боғлиқ бўлиши муҳимдир.
5. Фарзандингизни мактабгача таълим муассасасига боришга қандай тайёрлаш керак?
– болалар боғчасига ташриф буюриш бошланишидан 1-2 ой олдин, болани болалар боғчасида қабул қилинган режимга мослаштира бошланг. Бу қанчалик тез бажарилса, чақалоқ учун шунча яхши бўлади. Бу сизга келажакда болалар боғчаси даврида ухлашни, овқат ейишни ва бошқа нарсаларни қилишни истамаслик билан боғлиқ кўплаб инжиқликлардан қочишга имкон беради. Бундан ташқари, чақалоқ болалар боғчасига боришни бошлаганда, ушбу режимга нафақат иш кунлари, балки дам олиш кунлари ҳам риоя қилиш керак.