Maktabgacha yoshdagi

faoliyatining mahsullarini o‘rganish me-
todidan
ham foydalaniladi. Odam har doim ma’lum bir faoliyat-
da bo‘lib turadi. Odam o‘z faoliyatlari natijasida turli narsalarni, 
mahsulotlarni yuzaga keltiradi. Ana shu narsalarda, mahsulot-
larda odamning ayrim psixik jarayonlari va psixolo gik sifatlari o‘z 
aksini topadi. Shuning uchun har bir odamning faoliyat mahsu-
li shu odamning ayrim psixik jarayonlari va shaxsiy psixologik si-
fatlarini ko‘rsatib turadi.
Biz rassom yoki arxitektorning chizgan suratlarida, quruv-
chining qurgan imoratida, haykaltaroshlik va boshqa san’at asar-
larida, o‘quvchining yozgan konspektlarida va bog‘cha yoshida-
gi bola larning chizgan rasmlarida, ijodiy ishlarida ularning psixik 
jarayonlari va shaxsiy psixologik xususiyatlariga doir juda ko‘p 
tomonlarini ko‘rishimiz mumkin. Shu sababli odamning faoli-
yati mahsulotlarini analiz qilib o‘rganish metodi psixologiya-

---

37
ning yordamchi metodlaridan biri hisoblanadi. Bu metod bola-
lar psixologiyasida pedagogik va sotsial psixologiyada ancha keng 
qo‘llaniladi.
Bolalar ham xuddi katta odamlar singari doim ma’lum faoli yat 
bilan mashg‘ul bo‘ladilar. Katta odamlar boshqa odamlar uchun 
kerak bo‘ladigan ijtimoiy foydali narsalar ishlab chiqarish faoli-
yati bilan band bo‘lsalar, bolalar faoliyatining asosiy maqsadi bilib 
olish, o‘rganishda asoslanadi. Maktabgacha yoshdagi bolalar ning 
faoliyat lari – o‘yin, rasm chizish, plasti lin yoki loydan biron narsa 
yasash, applikatsiya, qurish-yasash va shu kabilardan iborat bo‘lishi 
mumkin. Bolalar odatda katta kishilarning topshiriq va takliflari 
bilan ma’lum faoliyatga kirishadilar. Ayrim hollarda gina bolalar-
ning o‘zlari mustaqil ravishda u yoki bu faoliyatni bajaradilar. Har 
ikki holatda ham bolalar faoliyati ma’lum natijaga ega bo‘ladi. 
Faoliyat mahsuloti bolalar faoliyatining natijasiga qarab o‘rganiladi. 
Ko‘pincha bolalar faoliyatining mahsuli ular chizgan rasmlarga, 
loy yoki plastilindan yasalgan narsalarga qa rab o‘rganiladi.
Ma’lumki, bolalarning chizgan rasmlarida ular idrokining xu-
susiyatlari va ongida yuzaga kelayotgan turli tasavvurlar hamda 
atroflaridagi narsa va hodisalarga bo‘lgan munosabatlari o‘z ifo-
dasini topadi. Ana shu jihatdan bolalarning chizgan rasmlari-
dan faoliyat mahsulini o‘rganish sifatida foydalanish maqsadga 
muvofiqdir. Turli yoshdagi bolalarning ishlagan rasmlarini ana-
liz qilish orqali ularning ayni chog‘dagi ehtiyojlari, mayl-istak-
lari, qiziqishlari, qobiliyat va layoqatlarini, bola yashayotgan oila 
muhitini ham o‘rganish mumkin. Shu sababli bu metoddan ham 
bolalar psixologiyasida keng foydalaniladi.