Maktabgacha yoshdagi

Ilk yoshda ta’lim faoliyati.
Ilk yoshdagi bolalarga majburiy 
tarzda ta’lim (bilim) berilmaydi. Ularning har kungi xayotla-
rining o‘zi ta’limdan iborat bo‘ladi. Chunki ilk yoshdagi bolalar 
kundalik hayotlarida atrof-muhitdagi narsalar va hodisalar bilan 
tanishadilar, har turli narsalarni qo‘llari bilan ushlab ko‘rib, sin-
chiklab tekshiradilar.
Ilk yoshdagi bolalar o‘ta hissiyotli va juda qiziquvchan bo‘ladilar. 
Ularning ana shu qiziquvchanlik xususiyatlaridan ta’lim jarayo-
nida keng foydalanish lozim. Ilk yoshdagi bolalarga ta’lim be-
rishda ularni atrof-muhitdagi narsalar bilan bevosita tanish-
tirishda shu yoshdagi (2–2,5 yoshdagi) bolalar uchun chiqarilgan 
rasmli kitoblardan va rasmli lotolardan foy dalanish yaxshi nati-
ja beradi. Masalan, ilk yoshdagi bolalarni uy hayvonlari, yov-
voyi hayvonlar, qushlar, o‘simliklar dunyosi va shu kabilar bilan 
rasmli kitoblar orqali tanishtirish mumkin. Bu yoshdagi bola larga 
ta’lim berishda rasmli lotolar ham keng qo‘llaniladi. Masalan, 
tarbi yachining va hamma bolalarning oldida har xil sabzavotlar-
ning rasmlari solingan lotolar turadi. Tarbiyachi qo‘liga piyoz-
ning rasmi tasvirlangan lotoni olib bolalarga ko‘rsatadi. Bola lar 

---

286
darhol sabzavotlarning rasmlari solingan lotolar orasidan piyozni 
topib olishlari va uning nomini jor bo‘lib aytishlari kerak.
Bog‘chagacha tarbiya yoshining oxiriga borib, bolalarda 
tas-
viriy san’at
faoliyatining elementlari yuzaga kela boshlaydi. Bo-
la qalam bilan nimalarnidir rasmini chizishga juda qiziqadi. Bu 
sohada u kattalarga taqlid qila boshlaydi. Garchi bu yoshdagi 
bolalarning chizgan rasmi egri-bugri chiziqlardan iborat va un-
da hech qanday ma’no bo‘lmasa-da, bu faoliyat ularda xayol-
ning rivojlanishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Bola o‘zining chizgan 
rasmlarini tushuntirib beradi. Lekin uning tushuntirishi chizgan 
rasmiga mos bo‘lmasada (kam o‘xshasa ham) uning o‘z xayoli-
da narsalarning tasavvurini yuzaga keltira oladi. Bu esa tiklovchi 
xayolning o‘sishi uchun katta ahamiyatga egadir.