Maktabgacha yoshdagi bolalar psixologiyasi

Katta bog‘cha yoshida o‘z-o‘zini anglash nimada ifoda- lanadi?

Bolaning jinsiy identifikatsiyasida, o‘yinchoq tanlashida, jinsiy tarbiyasida kattalarning tutgan o‘rni qanday?

Bola shaxsida qanday salbiy tuzilmalar paydo bo‘ladi?

Oilaning bola shaxsini shakllanishi va rivojlanishidagi o‘rni haqida gapirib bering.


408



X bob. BOLALAR PSIXODIAGNOSTIKASI

1. 
   Psixodiagnostika metodlari va ulardan foydalanish
   

Bolalar bog‘chasida olib boriladigan ta’lim-tarbiya jarayoni bolalarning qobiliyat va layoqatlarini har tomonlama rivojlan- tirishga, ular shaxsini shakllantirishga qaratilgan. Pedagogika ja- rayonining mahsuldorligi pedagogning o‘z tarbiyalanuvchilari- ni yaxshi bilishiga, ta’lim va tarbiyaning xilma-xil metodlarini qo‘llashiga bog‘liq. Psixologiya fan sifatida tarbiyachiga tay- yor retseptlarni bera olmaydi. Bunday ko‘nikmalar bolalar bi­lan bevosita muloqot jarayonida, bola xulq-atvori motivlarini, shaxsiy xususiyatlarini tahlil qil ish jarayonida egallanadi. Bu haqda K.D. Ushinskiy quyidagicha yozgan edi: «Biz unday yo- ki bunday qiling deb tushuncha bermaymiz. Biz ularga Siz boshqarmoqchi bo‘lgan psixik hodisalarning qonuniyatlarini o‘rganing va ularga mos ravishda harakat qiling», — deymiz.

Taraqqiyotdan chetlashish yoki buzilish sodir bo‘lgan holatlar chegara holatlari sifatida, psixik taraqqiyot kamchili- gi sifatida, shaxs aksentuatsiyasining turli ko‘rinishi sifatida tasniflanishi mumkin. Ularni aniqlash uchun bolalar psixo- logiyasi, klinik potopsixologiya va psixiatriya kabi sohalardagi bilimlar talab qilinadi. Bundan tashqari tarbiyachiga aksele- ratsiya (tez yetilish), pedagogik qarovsizlik kabi muammolar- ni hal qilishga to‘g‘ri keladi.