Maktabgacha va boshlang’ich ta’lim fakulteti

Ma’ruza mavzusi: Boshlang`ich sinflarda sonni o`rganish tizimi. Mavzuni o`rganishning vazifalari
Reja:

1. 
   Boshlang`ich sinflarda son turkumi yuzasidan o`quvchilarda hosil qilinadigan bilim, ko`nikma, malaka.
   
2. 
   Boshlang`ich sinflarda sonni o`rganish bosqichlari va izchilligi.
   
3. 
   Sonni o`rganishda qo`llanadigan metodlar.
   
4. 
   Son so`z turkumini o`rganishda qo`llaniladigan mashqlar tizimi.
   

Son yuzasidan o`quvchilar quyidagi bilim, ko`nikma va malakalarni egallashlari lozim:
Bilim:
1. Son, sanoq son, tartib son:
2. Necha?.nechanchi?, qancha?, nechanchi? so`roqlari;
3. Ikkinchi darajali bo`lak;
4. Ohang yordamida bog`lanish;
5. Shakldosh sonlar.
Ko`nikma:
1. Sonning sanoq va tartib ma’nolarini farqlashi.
2. Songa necha?, nechta?, qancha?, nechanchi? so`roqlarini bera bilishi.
3. Gap va matn tarkibidan sonni so`roqlari orqali aniqlay bilishi.
4. Sonlarni ko`p, ancha, oz, kam kabi so`zlardan farqlay bilishi.
5. Son bog`lanib kelgan so`z orqali unga so`roq bera olishi. Sonning otga bog`lanib kelishini bilishi.
6. Sonning gapda ikkinchi darajali bo`lak vazifasida kelishini, uni to`lqinli chiziq orqali belgilay olishi.
7. Sonlarni to`g`ri talaffuz qila olishi.
8. Sonlardan og`zaki va yozma nutqda to`g`ri va o`rinli foydalana olishi.
9. Sonlarga shakldosh so`zlar topa olishi.
Malaka:
1.Sanoq va tartib sonlarning ma’nosini izohlay olishi.
2.Sonlarning talaffuzi va yozilishini izohlay olishi.
3. Imlo lug`atdan foydalana olishi.
4. Sonlarni harfiy shaklda arab va rim raqamlarida imloviy to`g`ri yozisha bilishi.
5. Sanoq sonlarni tartib sonlarga, tartib sonlarni sanoq sonlarga aylantira olishi.
6. Berilgan son ishtirokida birikma va gap tuza olishi.
7. O`qiganlari, kuzatganlari va rasm asosida sonlarni qatnashtirib kichik hikoyacha tuza olishi.
8. Matndagi sonlarni boshqa miqdor bildiruvchi so`zlar bilan almashtirisha bilishi.

”Son”ni o`rganish tizimi ham son haqidagi materialni leksik va grammatik tomondan sinfdan-sinfga o`tgan sayin boyitib, murakkablashtirib borishni nazarda tutadi.

Boshlang`ich ta’limda son 3 yo`nalishda o`rganiladi.
1. Sonlarning talafuzi va ma’nosi ustida ishlash;
2. Sonning grammatik shakllari ustida ishlash;
3. Sonlarning imlosi ustida ishlash.
Son boshlang`ich sinflarda quyidagi izchillikda o`rganiladi: