Maktabgacha ta’lim tashkilotida muammoli o’qitish texnologiyasi. Termiz davlat univarsiteti Maktabgacha ta’lim fakulteti Maktabgacha ta’lim yo’nalishi

I bob . Muammoli ta’lim takomillashgan o’qitish texnologiyasi .

1

3

4

2

1.1 Muammoli ta’limning didaktik mohiyati .

Muammoli ta’lim – bu mantiqiy fikrlash operatsiyasi (tahlil, umumlashtirish) va bolalarning izlanishli faoliyati qonuniyatlarini (muammoli vaziyat, bilishga qiziqish, ehtiyoj) hisobga olib tuzilgan ta’lim va o’qitishning ilgari ma’lum bo’lgan usullarini qo’llash qoidalarining yangi tizimidir.

Shuning uchun ham muammoli ta’lim ko’proq bolalarni fikrlash qobiliyatining rivojlanishini, uning umumiy rivojlanish va e’tiqodining shakllanishini ta’minlaydi. Didaktikaning barcha yutuqlarini istisno qilmay, balki ulardan foydalangan holda muammoli ta’lim ilmiy bilim va tushunchalarni, dunyoqarashni shakllantirish, shaxs va uning pedagogik faolligini har tomonlama rivojlantirish vositasi sifatida rivojlantiruvchi ta’lim bo’lib qoladi.

Muammoli o’qitishning mohiyatini tarbiyachi tomonidan bolalarning faoliyat ishlarida muammoli vaziyatni vujudga keltirish va o’quv vazifalarini, muammolariii va savollarini hal qilish orkali yangi bilimlarni o’zlashtirish bo’yicha ularning bilish faoliyatini boshqarish tashkil atadi. Bu esa bilimlarni o’zlashtirishning ilmiy-tadqiqot usulini yuzaga keltiradi.

Ma’lumki, o’qitishning har qanday asosida inson faoliyatining muayyan qonuniyatlari, shaxs rivoji va ular negizida shakllangan pedagogik fanning tamoyillari va qottdalari yotadi. Insonning bilish faoliyati jarasni mantiqiy bilish ziddiyatlarini hal qilishda ob’ektiv konuniyatlari didaktik tamoyillarga tayanadi.

SHunday qilib, o’qitishda muammoli vaziyat shunchaki «fikr yo’lidagi kutilmagan to’sik» bilan bog’langan aqliy mashaqqat holati emas. U bilish maqsadlari maxsus taqozo qilgan aqliy taranglik holatidir. Bunday vaziyat negizida avval o’zlashtirilgan bilim izliri aa yangi yuzaga kelgan vazifani hal qilish uchun aqliy va amaliy harakat usullari yotadi. Bunda har qanday mashaqqat muammoli vaziyat bilan bogliq bo’la bermasligiii ta’kidlash o’rinli bo’ladi. YAngi bilimlar avvalgi bilimlar bilan bog’lanmasa, akliy mashakqat muammoli bo’lmaydi. Bunday mashaqkat aqliy izlanishni kafolatlamaydi.

hodisalar, o’rganilayotgan tushunchalar mohiyatini tushuntirish uchun muammolivazifalar ko’yish; .

• olipgap bilimlarning amaliy tadbiki usullarini topish uchun muammoli vazisra ko’yish;

bolalarni hodisalar va xaraktlar orasidagi ziddiyatlar va nomuvofikliklarni tushuntirib berishlariga undash;

• ilmiy tushunchalari va hayotiy tasavvurlari orasidagi ziddiyatni kelpshrib chiqaradigan fakt va xodisalarni tahlil qilishga uidash;

bolalarni fakt, xodisa, xatti-xarakatlar, xulosalarni solishtirish, keys qilishga undash;

• bolalarni go’yo tushunib bo’lmaydigan xarakterdagi va fan tarixidi ilmiy muammoning ko’yilishiga sabab bo’lgan faktlar bilan tanishtirish.