Maktabgacha ta'lim pedagogikasi predmeti nima? Pedagogika grekcha so‘z bo‘lib, «bola yetaklovchi»

Maktabgacha ta'lim pedagogikasi qaysi fanlar bilan alokador?

Maktabgacha ta'lim pedagogikasi jam iyat va insonni o‘rganuvchi fanlar bilan cham barchas bog’langan. Pedagogika ijtimoiy hodisa sifatida tarbiyani o‘rganar ekan, sotsiologiya, anatom iya, fiziologiya, psixologiya, falsafa bilan cham barchas bog‘liqdir. Chunki mazkur fanlar asosida tarbiyaning maqsadi va vazifalarini o‘rganish m etodologiyasi belgilanadi. Tarbiyaning paydo bo‘lishi va rivojlanishi ijtim oiy hodisa ekanligi, jam iyat hayotida va kishi shaxsining rivojlanishida tarbiyaning rolini baholashga yordam beradi. Didaktik masalalarni ishlab chiqishda pedagogika bilish nazariyasiga suyanadi, axloqiy tarbiya m asalalarini o’rgatishda pedagogika etikaning axloq to ‘g ‘risidagi ta'lim otiga, estetik tarbiyaning m aqsadini, y o 'llarini, m etodlarini belgilashda etika faniga asoslanadi. Etika axloqni nazariy jihatdan asoslab, yosh avlodni, uning axloqiy tarbiyasi m uam m olarini, inson shaxsini shakllantirishda axloqiy g‘oyalar rolini tushunishni chuqurlashtiradi. Estetika insonlarning voqelikka, san’atga estetik m unosabatlari rivojlanishining um um iy qonuniyatlarini o‘rganadi, nafosat tarbiyasining ilmiy asosi bo‘lib xizmat qiladi. Fiziologiya pedagogikaning tabiiy-ilm iy bazasi bo'lib, u birinchi navbatda inson oliy nerv faoliyatining rivojlanishi, nerv sistemasining xususiyatlari, sezgi organlari, tayanch-harakat apparati, yurak-tom ir va nafas olish sistem alari va shu kabilarning rivojlanishi haqidagi ma’lumotlarga tayanadi. Hozirgi zam on fiziologiyasi eng muhim pedagogik m uam m olarni to‘g‘ri hal etishda: bola rivojlanishiga, uning qobiliyatlarini shakllantirishga m uhit, irsiyat va tarbiyaning ta ’siri va shu singarilarni belgilashda pedagogikaga yordam beradi. 0‘sib borayotgan organizm tuzilishining va harakat qilish qonuniyatlarining asosiy ta m oyillarini ochib beruvchi yosh fiziologiyasi ta ’lim -tarbiya berish m asalalarini ishlab chiqish uchun katta aham iyatga ega. Bu xususiyatlarni bilm ay turib tarbiyalanuvchilarning u yoki bu mashg'ulotlari shakllarini to ‘g‘ri belgilab bo‘lmaydi. Fiziologiyaning oliy nerv faoliyati, nerv sistemasining tipologik xususiyatlari to lg‘risidagi xulosalari pedagogikaga o ‘quv-tarbiya jarayoni m etodikasini ishlab chiqishda, bolalar faoliyatlari uchun yaxshiroq sharoitlar yaratishda yordam beradi. Pedagogika bola tarbiyasida uning yosh va psixologik xususiyatlarini hisobga olib boradi. Shu bois pedagogika uchun pedagogik psixologiyaning bola xususiyatlari, ularda o ‘tadigan psixik jarayonlarining qonuniyatlari haqidagi m a’lum otlar m uhim dir. Shunga ko‘ra pedagogikaning psixologiya fani bilan bog‘liqligi an ’anaviy tus olgan. Hozirgi zam on pedagogikasi ko‘p tarm oqli fan bo‘lib, avvalo u tarbiya ijtimoiy hodisa ekanligi jihatidan pedagogika tarixi bilan bog’lanadi. Pedagogika boshqa fanlar bilan bog'lanish tizim ida etnografiya, xalq pedagogikasi kabi alohida o‘rin tutadi.

4. Pedagogik ilmiy tadqiqot metodlari

Maktabgacha pedagogika o’z tadqiqot ob'ektiga va tadqiqot metodlariga ega. Ilmiy tadqiqot barcha fanlar kabi maktabgacha pedagogika fanini ham rivojlanib borishiga, ayrim pedagogik hodisalarni takomillashtirishga, ularni to’g’ri hal etish yo’llarini aniqlashga yordam beradi.