Makroiqtisodiyot o`quv-uslubiy majmua

▲ ▲ ▲

5. 
   Jadvalda A va B mamlakatlardagi bozorlarning tavsifi berilgan (P - narx, Q_d - talab, Q_s - taklif). Shu ma’lumot asosida erkin savdo sharoitidagi X tovarning jahon narxini aniqlang. Mamlakatlardan qaysi biri X tovarni eksport qiladi, eksport hajmini aniqlang.
   

	A mamlakat	B mamlakat
P	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5
Qd	5 4 3 2 1	6 5 4 3 2
Qs	2 3 4 5 6	5 6 7 9 10

▲ ▲ ▲

6.Jadvalda O‘zbekiston va Janubiy Koreyadagi kalkulyatorlarga bo‘lgan talab va taklif to‘g’risida ma’lumot berilgan.

1. 
   tashqi savdo yo‘qligida ikkala mamlakatda muvozanat narxlar va bozordagi mahsulot hajmi qanday bo‘ladi?
   
2. 
   Tashqi savdo o‘rnatilgandan keyin kalkulyatorlarning jahon bozorida muvozanat narxi qanday bo‘ladi?
   

v) qaysi mamlakat va qay miqdorda kalkulyatorlarni eksport qiladi?

	Kalkulyator larning narxi (bir dona uchun doll.)		O‘zbekistonda talab miqdori (ming dona)		O‘zbekistonda taklif miqdori (ming dona)	Janubiy Koreyada talab miqdori (ming dona)		Janubiy Koreyada taklif miqdori (ming dona)
	5		100		0	80		30
	7		80		20	50		50
	10		70		40	35		65
	15		60		60	20		80
	20		50		70	10		90
	25		35		85	5		100
30		20		100		0	110

15-amaliy mashg’ulot
Mavzu: To`lov balansi. Valuta kursi
Mamlakatning to‘lov balansi mamlakatning harid qobiliyatini ifoda etuvchi ko‘rsatkich bo‘lib, mamlakatning ma’lum bir vaqt davomidagi barcha tushumlari va chetga qilgan barcha xarajatlari unda o‘z aksini topadi. To‘lov balansning asosiy moddalari joriy operatsiyalar va kapital harakati bilan bog’liq operatsiyalar hisoblanadi hamda ular makroiqtisodiy modellarda ham qo‘llaniladi.
To‘lov balansning asosiy moddalari bir-birlari bilan o‘zaro bog’langan, ya’ni birinchisining taqchilligi kapitalning sof oqib kelishi bilan moliyalashtiriladi. Bu ikki bo‘lim aslida bir-birlarini baravarlashtirib turishi lozim, ammo haqiqatda doimo taqchillik yoki ortiqchalik hollari mavjud. Mamlakatlarning Markaziy banklari rasmiy valyuta rezervlari yordamida to‘lov balansni tartibga soladi, ya’ni uning qoldig'ini nolga keltiradi.
To‘lov balansi taqchilligi Markaziy bank rasmiy zahiralarini qisqartirish
hisobiga moliyalashtirilishi mumkin. Bunday vaziyatda ichki bozorda chet el valyutasi taklifi oshadi. To‘lov balansining ijobiy qoldig’i Markaziy bankning rasmiy valyuta zahiralari miqdorining ortishiga olib keladi. Bunda Markaziy bank valyuta zaxiralarini to‘ldirish uchun chet el valyutasini sotib olishi natijasida ichki bozorda milliy valyuta taklifi nisbatan oshadi, uning almashinuv kursi kamayadi, bu hol esa iqtisodiyotga, investitsiyalar hajmi va iqtisodiy o‘sishga rag’batlantiruvchi ta’sir ko‘rsatadi.
Jahon foiz stavkalarining oshishi kapital harakati hisobi bo‘yicha taqchillikka, joriy operatsiyalar hisobi bo‘yicha musbat qoldiqqa erishishga olib keladi. Jahon foiz stavkalarining pasayishi esa joriy operatsiyalar hisobi bo‘yicha taqchillikka, aksincha kapital harakati hisobi bo‘yicha musbat qoldiqqa erishishga olib keladi.

1. 
   Mamlakatning iqtisodiyoti quyidagi ma’lumotlar bilan ifodalanadi:
   

Tovarlar eksporti	29700 mln. so‘m
Tovarlar importi	31700 mln. so‘m
Chet elga qo‘yilgan investitsiyalardan olingan foiz shakllaridagi daromadlar	4600 mln. so‘m
Chet ellik investorlarga foiz to‘lovlari	2400 mln. so‘m
Turizmdan olingan mamlakatning daromadlari	2700 mln. so‘m
Mamlakatning bir tomonli transfert to‘lovlari	3500 mln. so‘m
Mamlakatdan kapitalning chiqib ketishi	5200 mln. so‘m
Chet el turizmiga mamlakat rezidentlarining xarajatlari	2800 mln. so‘m
Mamlakatga kapitalning oqib kelishi	8600 mln. so‘m

Bu ma’lumotlar asosida joriy hisobning qoldig’ini aniqlang.