Makroiqtisodiyot” O‘quv-uslubiy majmua

Pd
r = -----
Pt
Bu yerda: r — xorijiy valutaning milliy valutadagi bahosi;
Pd — ichki baholar darajasi; Pt — chet eldagi baholar darajasi.
. Valuta kurslarining oshishi mamlakatlar eksport imkoniyatlarini yomonlashtiradi. Valuta kurslarining beqarorligi tashqi iqtisodiy aloqalarga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Uning tebranishi xalqaro bitimlarda noaniqlik va tahlika darajasini ko‘paytiradi. Shu sababli valuta kursi ham mamlakat ichida va xalqaro munosabatlarda tartibga solishning muhim ob’ekti hisoblanadi. Davlat bevosita tartibga solish vositasi sifatida valuta intervensiyasi va diskont siyosatidan foydalanish mumkin.
Diskont siyosatida bank hisob stavkasini oshirib yoki tushirib chet el kapitallari kirishi yoki chiqib ketishiga ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Tartibga solishning ko‘proq universal usuli valuta intervensiyasi hisoblanadi. Bunda Markaziy banklar taklifi etarli bo‘lmagan, kursi esa yuqori bo‘lgan chet el valutalarini sotadi, ularni taklif ortiqcha va kursi past bo‘lganda sotib oladi. Bu bilan talab va taklifni tenglashtirib, milliy valuta kursi tebranish chegarasini cheklaydi.
Valuta intervensiyasini qo‘llash zahira valuta fondining miqdori bilan cheklanadi, shu sababli valutalarni sotish, albatta, ularni sotib olish bilan almashtirib turilishi lozim.


18.5. Makroiqtisodiy siyosatning nominal va real valuta kurslariga ta’siri

Real valuta kurslari jamg‘arma va sarmoyalar o‘rtasidagi farqni ko‘rsatuvchi vertikal to‘g‘ri chiziq va sof eksport miqdorini ko‘rsatuvchi, o‘ngdan pastga egilgan egri chiziq kesishgan nuqtada tenglikka erishadi (18.2-rasm). Ushbu nuqtada xorijga kredit berish sifatida ko‘rsatilgan milliy valuta taklifi, xorijliklarning ushbu mamlakatdan sof eksportni sotib olishi uchun zarur bo‘ladigan milliy valuta talabi bilan kesishadi. Bu shuni bildiradiki, real valuta kursi kapital bilan bo‘ladigan operatsiyalar bo‘yicha milliy valuta taklifini joriy operatsiyalar uchun unga bo‘lgan talabni tenglashtiradi.