Makroiqtisodiyot” O‘quv-uslubiy majmua

ΔY=Retsession uzilish miqdori x Avtonom xarajatlar multiplikatori miqdori
YaIMni to‘liq bandlikning noinflatsion darajasigacha pasaytirish uchun jami talab (jami xarajatlar) kamayishi zarur bo‘lgan miqdor inflatsion uzilish deyiladi.
Agarda, ishlab chiqarish haqiqiy hajmi (Uo) potensial (U*) hajmidan ko‘p bo‘lsa, jami xarajatlar ortiqcha hisoblanadi. Jami talabning ortiqchaligi iqtisodiyotda inflatsiya jarayoniga olib keladi. Boshqacha aytganda jami talab hajmining jami taklif hajmidan qisqa muddatda katta bo‘lishi oqibatida haqiqiy va potensial YaIM hajmlari o‘rtasida inflatsion uzilish ro‘y beradi (7.4-rasm).

7.4-rasm. Ishlab chiqarishning haqiqiy va potensial hajmi o‘rtasidagi
inflatsion uzilish²⁷
Bu uzilishni bartaraf qilish uchun jami xarajatlarni kamaytirish, boshqacha qilib aytganda jami talabni cheklash zarur.
Grafikda bu jarayon muvozanatni A nuqtadan B nuqtagacha surishni anglatadi. Bu yerda jami muvozanatili yalpi daromad hajmidagi (ΔY) qisqarish quyidagicha bo‘ladi:
ΔY= -Inflatsion uzilish miqdori x Avtonom xarajatlar multiplikatori miqdori.
Keynsning makroiqtisodiy muvozanat modeli yalpi talab- yalpi taklif modelini qisqa muddatli makroiqtisodiy siyosat maqsadlarida aniqlashtirgan bo‘lib, uning xususiy holi hisoblanadi. Yalpi talab va yalpi taklif modelidan farqli o‘laroq bu modelda baholar darajasi va ish haqi o‘zgarmas miqdorlar hisoblanadi. Ayni shu sababga ko‘ra tovar moddiy zahiralarining o‘sishi qisqa muddatda makroiqtisodiy muvozanatga erishishni belgilovchi omil bo‘ladi.


8-MAVZU: PUL BOZORIDA MUVOZANAT


Reja:
8.1. Pul tushunchasi va uning funksiyalari. Pul agregatlari.
8.2. Pulga talabning klassik nazariyasi.
8.3. Pulga talabning keynscha nazariyasi.
8.4. Pul taklifi. Bank multiplikatori.
8.5. Pul taklifining kengaytirilgan modeli pul multiplikatori.