Makroiqtisodiyot” Ma’ruzalar matni O’zbekiston Respublikasi Okiy va O’rta


Real ish haqi va tarkibiy ishsizlik



Download 1,94 Mb.
bet27/146
Sana03.02.2022
Hajmi1,94 Mb.
#426386
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   146
Bog'liq
Назарова Макро-2017

Real ish haqi va tarkibiy ishsizlik


Ishsizlikning ikkinchi sababi ish haqqining o’zgarmasligi - mehnat taklifi va talabi bir biriga teng bo’lgan darajaga o’zgartirishdagi muvofaqqiyatsizlik. Mehnat bozorining muvozanatli modelida, real ish haqqi mehnat taklifi va talabi muvozanatida joylashadi. Ish haqqi har doim ham egiluvchan bo’lmaydi. Ba’zan, real ish haqqi market-clearing darajasidan yuqorida boladi. Quyidagi chizma nima uchun ish haqqi o’zgarmasligi ishsizlikka olib kelishini ko’rsatadi. Real ish haqqi talab va taklif muvozanatidagi darajadan yuqorida bo’lganda, taklif qilingan mehnat miqdori talab qilingan miqdordan oshib ketadi. Firmalar bazi yo’llar orqali ishchilar orasidagi cheklangan ishni kamroq berishlari kerak. Real ish haqqi o’zgarmasligi ish opish darajasini qisqartiradi va ishsizlik darajasini ohiradi.
Ish haqqi o’zgarmasligi va ish o’rinlarini qisqartirish natijasidagi ishsizlik, ba’zan, tarkibiy ishsizlik deb ataladi. Ishchilarning ishsizligi o’zlariga aynan mos ishni qidirishlari emas, balki, ishlashni hohlovchi ishchilar soni va mavjud ish o’rinlari orasidagi tengsizlikdir. Ayni holatdagi ish haqqida, taklif qilingan mehnat miqdori mehnat talabidan oshib ketadi, ko’plab ishchilar ish o’rinlari ochilishini kutib qoladilar.




4 N.Gregory Mankiw. Macroeconomics, Seventh edition. USA, 2009. p. 166-167.

Ish haqqining o’zgarmasligi va strukturaviy ishsizlikni tushunish uchun , biz x nima uchun mehnat bozori u qadar aniq emasligini tahlil qilishimiz kerak. Real ish haqqi muvozanatli holatdan oshib ketsa va ishchi taklifi talabdan oshib ketsa, biz firmalardan ish haqqini pastlatishi mumkinligini kutamiz. Strukturaviy ishsizlik oshib boradi, chunki , firmalar ortiqcha mehnat taklifiga qaramasdan ish haqqini pastlatishda omadsizlikka uchrashadi. Biz endi ish haqqining o’zgarmasligiga uchta sababni ko’rib chiqamiz, ular:
Eng kam ish haqqi qonunlari, Birlashmaning monopoilya quvvati, Samarali ish haqqi.
Tarkibiy ishsizlar guruhiga ishlab chiqarish strukturasining o’zgarishi natijasida ishchi kuchiga talab tarkibining o’zgarishi natijasida ishsiz qolganlar kiradi. Unga asosan malakalarini o’zgartirishi va oshirishi, ma’lumot olishi, yangi kasb egallashi lozim bo’lgan ishsizlar guruhlari kiradi. Friktsion ishsizlik bilan tarkibiy ishsizlikning asosiy farqi shundaki, birinchisida, ma’lum malaka va tajriba mavjud bo’ladi va undan foydalanib, ish joylarini tezroq topib olishadi, ikkinchisida esa, ishchi kuchi darhol va tezroq ish joylarini topa olmaydi.
Hukumat ish haqqining o’zgarmasligiga sababchi bo’ladi, qachonki, u muvozanatli holatdan pastga tushib ketishning oldini olsa.Eng kam ish haqqi qonunlari firmalarning ishchilarga beradigan oyligiga qonuniy minimum o’rnatadi. Bazi ishchilar uchun, ayniqsa tajribasiz va uquvsiz ishchilar uchun, eng kam ish haqqi o’zlarining muvozanatli ish haqqi darajasidan oshib ketadi. Shu sababli, firma talab qilgan mehnat miqdori qisqaradi.

Download 1,94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   146




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish