Makroiqtisodiy tahlilning uslubi va uslubiyati reja: Makroiqtisodiy tahlilning uslub va tamoyillari

2.4- rasm. Ishlab chiqarish imkoniyatini kengaytirish yoki iqtisodiy o‘sishga erishish⁴
bunda,
0X – iste’mol buyumlarini ishlab chiqarish;
0U - ishlab chiqarish vositalarini ishlab chiqarish;
E – cheklangan imkoniyatlardan tashqari imkoniyat sharoitida ishlab chiqarish.
Ishlab chiqarish imkoniyatlari egri chizig‘i tashqarisida joylashgan har qanday nuqta (masalan E nuqta)ga esa, ya’ni uni kengaytirishga hozirda mavjud bo‘lgan resurslar hisobidan erishish mumkin emas. Bunday kengayishga erishish uchun qo‘shimcha resurslar yoki investitsiyalar, yangi, zamonaviy texnologiyalar kiritish zarur va uning natijasida albatta iqtisodiy o‘sish yuz beradi. Shu o‘rinda aytib o‘tish kerakki, hozirda iste’molni birmuncha kamaytirish hisobiga ishlab chiqarish vositalarini oshirish ham kelgusi davrda iqtisodiy o‘sishni ta’minlab berish imkoniyatini yaratadi (2.4-rasm).

3.Iqtisodiy tizimlar va ularning modellari.
Hozir dunyoda iqtisodiy tizimlarning to‘rt turi mavjud bo‘lib, bularga odatda sof bozor, ma’muriy-buyruqbozlik, aralash va an’anaviy iqtisodiy

№	Iqtisodiy tizim turlari Belgilari	an’anaviy	ma’muriy- buyruqbozlik	sof bozor	aralash
1	Mulkchilik shakli	jamoa	davlat	xususiy	xususiy va davlat
2	Xo‘jalik faoliyatini tashkil etish usuli	an’analarga asoslangan	reja asosida	bozor iqtisodiyoti tamoyillari asosida	bozor iqtisodiyoti tamoyillari asosida
3	Davlatning roli		boshqaruvchilik	deyarli mavjud emas	cheklangan
4	Misollar	Afrika qabilalari	Shimoliy Koreya, Kuba	Iqtisodiy jarayonlarga davlatning u yoki bu darajada aralashuvi deyarli barcha mamlakatlarda mavjud	AQSh, Rossiya, Yevropa, Yaponiya va boshqa davlatlar

tizimlar kiritiladi. Ular bilan batafsilroq tanishib o‘tami.
2.1-jadval
Iqtisodiy tizim turlari va ularning belgilari


An’anaviy iqtisodiy tizimda yashovchi kishilar uchun diniy va madaniy qadriyatlar iqtisodiy faoliyatga nisbatan birlamchi deb qaraladi. Bunday jamiyatga u yoki bu iqtisodiy tizim elementlari ma’lum bir darajada kirib kelar ekan, qaysiki iqtisodiy rivojlanish yo‘lini o‘zlari uchun ko‘proq manfaatli deb bilmasinlar (sof bozor iqtisodiy tizimi yoxud ma’muriy - buyruqbozlikka asoslangan iqtisodiy tizim), bu ularning tub ijtimoiy manfaatlariga zid kelmasligiga asoslangan holda yashaydilar.