Majolis un-nafois

Sitoraist duri go‟shi on hilol abru, 

Zi ruyi husn ba hurshid mezanad pahlu. 

Bu  baytda  misralar  bog‘lanishi  uchun  bog‘lovchi  zarurligini  ta‘kidlab,  Navoiy 

quyidagi variantni taklif etadi: 

Zi ruyi husn duri go‟shi on hilol abru, 

Sitoraistki, bo moh mezanad pahlu. 

Hech  shubhasizki,  Navoiy  taklif  etgan  variantda  bayt  misralari  o‘zaro 

bog‘langanidan tashqari,  she‘rdagi  o‘xshatish haqiqatga  monand  keladi.Riyoziyning 

variantida  yulduz  quyosh  yonida,  Navoiy  variantida  esa  yulduz  oyning  yonida 

tasvirlangan.  Lekin  Riyoziy  bu  tanqidiy  tuzatishni  qabul  qilmaydi,  Navoiy  yozadi: 

―Insof yuzidin kerakki, musallam tutsa erdi, jadal bunyod qildi (asoslamoqchi bo‘ldi 

–  S.G‘.),  faqir  soqit  bo‘ldum.  O‘z  yoronlari  talashtilar  ham  qabul  qilmaydi‖. 

Riyoziyning  xolis  va  foydali  tanqidga  bu  xil  munosabati  uning  xarakteridagi 

                                                           

25

 Ғаниева С. Кўрсатилган китоб. Тошкент. 1966. 26- б. 

---

56 

 

takabburlik, manmanlik xususiyati bilan izohlanishi ham mumkin. Har qalay, Navoiy 

Riyoziy  haqidagi  ma‘lumotlarni  uning  ―mutakabbir  va  mu‘jib  kishi‖  ekanligidan 

boshlaydi. Bu ma‘lumot shundan dalolat beradiki , navoiy ijodkor shaxsiyati bilan  u 

yaratgan asarlar orasida umumiylik, bog‘liqlik ko‘radi. 

Navoiy  she‘rning  g‘oyaviy  mazmuniga  ham,  badiiyligiga  ham  katta  e‘tibor 

beradi.U  she‘rdagi  juz‘iy  nuqsonlarni  ham  tanqid  qiladi.Masalan  u  shoir  Atoiy 

ijodiga yuksak baho beradi. Lekin uning: