Majidov taxir shadmanovich

elektrostansiyalar.
Suv satxi ko‘tarilib tushish elektrostansiyalarini loyixalash va qurishda
quyidagi muammolarga duch kelinadi: 

agressiv dengiz suv ostida beton va temir konstruksiyalarni zanglashi;

gidrotexnik inshootlarni to‘lqinlarning dinamik ta’siridan va
dengiz oqimlaridan himoya qilish; 

cho‘kindi jinslar bilan kurash; 

tuproqning mustahkamligini oshirish; 

tirik organizmlar, ayniqsa malyuskalar bilan kurash.

---

122
Bu muammolarni echish uchun juda ko‘p ilmiy-tekshirish ishlarini o‘tkazish va
natijalarni joylar(natura)da ishlatib ko‘rish zarur.
Hozirgi vaqtda dunyoda okean va dengizlar suv sathining ko‘tarilib-
tushishiga asoslangan faqatgina Fransiyadagi Rans va Rossiyadagi Kislogub
elektrostansiyalari ishlab turibdi. 2.5-paragrafda dunyodagi eng katta suv sathning
ko‘tarilib-tushish elektrostansiyasi haqida ma’lumot keltirilgan.
Suv sathning ko‘tarilib-tushish asosida ishlaydigan elektrostansiyalarga
sarflanadigan kapital xarajatlar boshqa elektrostansiyalarga karaganda kamroq
ekanligi aniqlangan. Masalan, 11,4 mln.kVt/soat elektroener-giya ishlab
chiqaruvchi Mezen elektrostansiyasiga sarflangan kapital xara- jatlar 1072 
doll./kVt(0,314 doll./kVt soat)ni tashkil qiladi. Bu ko‘rsatgich GESlarga sarf
qilinadigan xarajatlarga qaraganda1,5 barobar arzonga tushar ekan (Masalan, 
Gilyuy GESi-1587doll./kVt yoki 0,63 doll./kVt soat).
71-rasm. Po‘kakli
energoquril-
malar.
Amerikaning
Nyu-Djersi
shtatidagi
«Ocean Power 
Technologies» kompaniyasi 10 dona to‘lqin po‘kaklari
energetik qurilmalaridan tashkil topgan1500 kVt/soat
quvvatga ega bo‘lgan to‘lqinlar elektrostansiyasini ish-ga
tushirdi. Har bir po‘kak to‘lqinlarda bekorga qalqib
yurmaydi, uning ichidagi porshenlar to‘lqinlarga mos
qaytma-ilgarilanma harakat qilib elektroenergiya ish-lab
chiqaradi. Ishlab chiqarilgan elektroenergiya suv osti kabel-
simlari yordamida qirg‘oqqa uzatilib, qir-g‘oqdagi mingga
yaqin uylarni yil bo‘yi elektroenergiya bilan ta’minlab
turadi. Po‘kaklarni nazoratda ushlab turish uchun unga
yorug‘lik signali berib turuvchi, o‘chib-yonib turadigan
lampalar o‘rnatilgan [67] (71-rasm).

---

123