Majburiy tarix uchun qo’llanma 6-sinf-qadimgi dunyo tarix kirish

1-Mavzu Qadimgi tarix- svilizatsiyani boshlanishi

1. Arxeologlar qadim zamonlarda odamlar yashagan manzilgohlarda qazishma

ishlarini amalga oshiradilar.

2Antropologlar qadimgi odamlarning suyak qoldiqlarini tekshirib, ularning tashqi qiyofasini tiklaydilar va rivojlanishini o‘rganadilar.

3.Etnografl ar qadimgi odamlarning ko‘pgina udumlari, hozirda mavjud qabilalar va elatlarning qadimdan saqlab qolgan xo‘jalik va madaniy an’nalarini o’rganadi.

4. O’rta Osiyo tarixi bo‘yicha eng qadimgi yozma manba zardushtiylarning muqaddas kitobi «Avesto»dir. Unda yurtimizning qadimgi tarixiy viloyatlari – Baqtriya, So‘g‘d, Xorazm aholisi madaniyati to‘g‘risida hikoyaqilinadi.

=

5.Qadimgi davr tarixiga doir yana bir yozma manba Behistun qoyasidagi yozuvlardir. Behistun qoyalari Erondagi Kirmonshoh shahri yaqinida joylashgan.

6. Miloddan avvalgi V asrda qadimgi yunon tarixchisi Gerodot turli mamlakatlarga sayohat qilib to‘qqiz kitobdan iborat «Tarix» asarini yozdi. Unda o‘lkamizning qadimgi aholisi to‘g‘risida ham ma’lumotlar beriladi.

7. Miloddan avvalgi I asr oxirlarida qadimgi yunon tarixchisi va geografi Strabon «Geografiya» nomli asarida O‘rta Osiyo xalqlari madaniyati haqida malumotlar keltiradi.

8.Milodiy I asrda qadimgi Rim tarixchisi Kvint Kursiy Ruf «Makedoniyalik Alek sandr tarixi» nomli asarni yozib, makedoniyalik Aleksandrning O‘rta Osiyoga harbiy yurishlari haqidagi ma’lumotlarni keltirgan.

9.Milodiy II asrda yunon tarixchisi Arrian ham «Aleksandrning harbiy yurishlari» («Aleksandr anabasisi») deb nomlangan asar yozgan.

10. Ko‘hna qadamjolarni qazish chog‘ida arxeologlar Hindiston, Eron

va Mesopotamiya hunarmandlari tomonidan tayyorlangan sopol va metall idishlar, zargarlik buyumlarni topishgan.

11. Ibtidoiy jamoa tuzumi – insoniyat tarixining boshlang‘ich davri bo‘lib, bu paytda barcha mehnat qurollari umumiy bo’lgan va hamma birgalikda mehnat qilgan.

12.Ibtidoiy to‘da bu – turmush va mehnat umumiyligi negizida birlashgan eng qadimgi odamlar jamoasi.

13. – qadimgi tosh davri – paleolit (yunoncha «paleos» – «qadimgi» va «litos» – «tosh»so‘zlaridan);

14.o’rta tosh davri – mezolit («mezos» – «o‘rta»); (12-7 ming yillik)

15. yangi tosh davri – neolit («neos» – «yangi»); (6-4 ming yillik )

16. mistosh davri – eneolit (lotincha «eneus» – «mis» va yunoncha «litos» – “tosh” (4-3 ming yillik o’rtalari)

17. Paleolit

ilk → mil.avv. 1 mln. – 100 ming yil.

o‘rta → mil.avv. 100 – 40 ming yil.

So’nggi → mil.avv. 40 –12 ming yil.