Махсус таълим вазирлиги

6 – боб. Бино ва иншоотлар қурилишини
ташкил этиш ва тақвимий режалаштириш


6.1. Тақвимий режалаштиришнинг умумий қоидалари

Тақвимий режалашнинг мақсади: алоҳида бино ва иншоотлар қурилишининг оптимал давомийлигини, тайёрлов ишлари ва қурилиш-монтаж ишлари ҳажми, таркиби, кетма-кетлиги ва муддатларини, асосий асбоб-ускуналар таъминоти муддатларини аниқлаш ва капитал қўйилмалар объектларини тақсимлаш ҳисобланади.

Тақвимий режалар қурилишни ташкил қилиш лойиҳасининг (ҚТЭЛнинг) таркибий қисми бўлиб, у ўзида мажмуа қурилишидаги асосий ва ёрдамчи биноларнинг қурилиш навбатлари ва муддатларини, капитал маблағлар ва бажариладиган қурилиш-монтаж ишларининг ҳажмлари тақсимотини тўла акс эттиради. Алоҳида олинган объект учун эса ер текислашдан тортиб то бинони қуриб топширгунча бажарилиши лозим бўлган барча турдаги ишларни уларнинг технологик ва ташкилий кетма-кетлигини ҳисобга олган ҳолда амалга оширишни кўзда тутади. Унинг ёрдамида қайси куни қандай ишни бажариш лозим, бунинг учун ишчиларга бўлган талабни, моддий-техник ресурсларга бўлган эҳтиёжни бевосита аниқлаб олиш мумкин.
Тақвимий режалар 3 хил турда бўлади:
1. Чизиқли тақвимий режалар;
2. Тўрсимон тақвимий режалар;
3. Циклограммалар.
Тақвимий режаларни тузиш учун асосан ишчи лойиҳасининг қурилиш-меъморчилик қисми ва смета ҳужжатлари, тақвимий режа тузгунга қадар ишлаб чиқилган ҚТЭЛнинг алоҳида қисмлари, қурилиш- монтаж ишлари ҳажмлари қайдномаси, зарурий моддий-техник ресурслар ҳисоби, қурилишнинг ташкилий-технологик схемалари ва алоҳида олинган қурилиш- монтаж ишларини бажариш усуллари тарҳи, бинолар мажмуаси қурилишининг меъёрий ва режавий давомийлиги каби бошланғич маълумот ва ҳужжатлар зарур бўлади. Пудратчи ташкилотнинг моддий-техник базаси ва имконияти (қуввати) тўғрисидаги маълумотлар ҳам тақвимий режаларни тузишда муҳим аҳамият касб этади.
Объект қурилишида ишларни бажаришнинг тақвимий режаси икки қисмдан иборат бўлади: чапда - ҳисоблаш қисми ва ўнгда-график қисми. Шунинг учун бундай режалар графиклар деб аталади. График қисми юқорида кўрсатиб ўтилгандек 3 хил кўринишда бўлиши мумкин: чизиқли, тўрсимон график ёки циклограмма кўринишда.
6.1- жадвал
Объект қурилишида ишларни бажаришнинг тақвимий режаси

Ишларнинг номи	Ишлар ҳажми		Меҳнат сарфи, киши- кун	Керакли машиналар		Ишнинг давомий- лиги, кун	Смена- лар сони	Смена- даги ишчи- лар сони	Брига- да тарки- би	Ишлар гра-фиги
	ўлчов бирлиги	миқдо- ри		номи	маш- смена сони
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

Масъул ижрочи _________________
(имзо)
Алоҳида олинган объект қурилиши учун тақвимий режалар тузиш аввало қурилиш-монтаж ишларининг кетма-кетлигини аниқлаб (тузиб) чиқишдан бошланади. Бунда ишларнинг технологик ва ташкилий кетма-кетлигини ҳисобга олиш мақсадга мувофиқ, акс ҳолда тақвимий режани тушуниш ва ундан фойдаланиш бирмунча қийинлашади (6.1 - жадвал).
Бажариладиган ишларнинг рўйхатини тузишда бир хил касбдаги ишчилар бажарадиган ишларни гуруҳларга бирлаштириб ёзиш тузиладиган календар режани соддалаштиради ва уни ўқишни осонлаштиради. Масалан, «Устунларни ўрнатиш», «Стропила тўсинларини ўрнатиш», «Том ёпма плиталарини ётқизиш», «Девор панелларини ўрнатиш» каби ишларнинг ҳаммаси ҳам монтажчилар бригадаси томонидан бажарилишини ҳисобга олган ҳолда, уларни «Конструкцияларни монтаж қилиш» деб гуруҳлаштириш зарур.
Бажариладиган ишларнинг ҳажми бино ёки иншоотнинг лойиҳасидаги ишчи чизмаларга мувофиқ аниқланади. Бунда ҳар бир ишнинг турига ва характерига кўра унинг миқдори (ҳажми) мавжуд меъёрий ҳужжатлардаги (ҚМҚ, ЯМваНлардаги) ўлчов бирликларига мувофиқ аниқланиши шарт. Масалан, ғиштли деворни тиклаш м³ да, пардадеворларни ғиштдан териш м² ларда, механизация ёрдамида ер ишларини бажариш 100 м² ёки 100 м³ ларда, йиғма конструкцияларни ўрнатиш доналарда ва х.к.
Ҳар бир иш учун меҳнат сарфи алоҳида ҳисоблаб топилади. Меҳнат сарфи «киши-кун» (маш.-смена) ўлчов бирликларида ўлчанади. Алоҳида қурилиш-монтаж иши учун меҳнат сарфи қуйидаги формула ёрдамида ҳисоблаб топилади: