Махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

Жавоблар 
а) А мамлакат учун статистик маълумотлардан фойдаланган ҳолда, 
номинал фоиз ставкаси ва давлат қарзи миқдорини кўпайтириш орқали 
давлат қарзига хизмат кўрсатиш бўйича фоиз тўловларининг номинал 
миқдорига эга бўламиз: 
0,03 х 2000 = 60 (млн.дол.) 
Мамлакат учун ҳам худди шу тарзда ҳисоблаб чиқамиз: 0,13 х 2000 = 
260 (млн.дол.). 
б) Ҳар қайси мамлакатда давлат бюджети дефицитини расмий (яъни 
номинал) баҳоси миллий давлат харажатлари ҳамда қарзга хизмат кўрсатиш 
бўйича номинал фоиз тўловлари билан бирга бюджетга номинал солиқ 
тушумлари ўртасидаги фарқ сифатида юзага келади: 
А 
мамлакат 
учун 
қуйидагига 
эгамиз: 
. 
В мамлакат учун бунга: 
. 
в) Йил охирида давлат қарзининг номинал қиймати йил бошидаги қарз 
миқдори ҳамда йил давомида ҳосил бўлган давлат бюджетининг номинал 
дефицитига тенг. 
А мамлакат учун қуйидагига эгамиз: 2000 + 0 = 2000 (млн.дол.). 
Б мамлакат учун шунга ўхшаш: 2000 + 200 = 2200(млн.дол.). 
Икки мамлакатда давлат қарзининг реал қийматини баҳолаш учун 
уларнинг ҳар қайсисида йил охиридаги нарх даражасини ҳисоблаб чиқиш 
зарур. Дастлабки икки мамлакатда нарх даражаси бир хил ва 1,0 тенг, лекин 
йиллик инфляция суръати бошқача: А мамлакатда 0,0 ва Б мамлакатда 0,10. 
Бинобарин, йил охирида нарх даражаси А ва Б мамлакатлар учун 1,0 ва 
1,1 ташкил этди (мувофиқ тарзда). 
Йил охирида давлат қарзининг реал қиймати йил охиридаги нархлар 
даражасига бўлинган унинг йил охиридаги номинал қийматига тенг. 
Мувофиқ тарзда қуйидагига эгамиз: 
А мамлакат учун: 2000 : 1,0 = 2000 (млн.дол); 
Б мамлакат учун: 2200 : 1,1 = 2000 (млн.дол.); 
яъни иккала мамлакатда реал қарздорлик бир хил. 
КЕЙСЛАР 
Кейс 1. Бозор иқтисодиётида давлатнинг мақсади 
.)
.
(
0
260
260
260
)
2000
03
,
0
(
200
дол
млн






.)
.
(
200
260
460
260
)
2000
13
,
0
(
200
дол
млн







---

130
Бозор иқтисодиётида давлатнинг олий мақсадлари бўлиб иқтисодий 
ривожланиш ва жамиятда ижтимоий барқарорликни таъминлаш учун қулай 
шарт-шароитларни яратиш ҳисобланади. 
Бошқа мақсадлар айнан ушбу икки масаддан келиб чиқади. 
Давлат иқтисодиётни тартибга солар экан биринчидан: 
 ЯИМни ўстириш; 
 ишсизликни минималлаштириш; 
 барқарор баҳолар даражасини таъминлаш; 
 ташқи иқтисодий мувозанатни, яъни тўлов балансининг ижобий 
(мусбат) қолдиғини таъминлаш мақсадларини кўзда тутади. 
Иккинчи тартибдаги мақсадларга фойдани кўпайтириш учун қулай 
қонунчилик базасини яратиш ва рақобатни кенг ёйдириш, ишлаб чиқаришга 
инновацияларни жорий қилиш, иқтисодиётнинг даврий тебранишлари 
даражасини камайтириш, атроф муҳитнинг қониқарли ҳолатини таъминлаб 
туриш, аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш кабилар киради.
Саволлар:
Қуйидаги саволларга жавоб берган ҳолда, хозирги замон иқтисодиётида 
давлатнинг асосий функцияси бўлиб ижтимоий-иқтисодий фаолиятнинг 
ҳуқуқий базасини яратиш борасидаги хатти-ҳаракатига мисол келтиринг. 
• глобал муаммоларни ҳал этишдаги чора-тадбирлар борасидаги хатти-
ҳаракатига; 
• халқаро миқёсдаги чора-тадбирлар борасидаги хатти-ҳаракатига; 
• янги институтлар фаолиятини шакллантириш борасидаги хатти-
ҳаракатига; 
• инсон капиталини шакллантириш чора-тадбирлар борасидаги хатти-
ҳаракатига.