Махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги

V.5. Уруғланиш
 
 Уруғланиш 
деб тухум ҳужайрада эркак ва урғочи жинсий 
ҳужайралар ядроларининг қўшилиб тухум ҳужайранинг ҳаракатга 
келишига туртки бўлишлигига айтилади. Уруғланиш қайтарилмас
 
жараён 
бўлиб бир марта уруғланган тухум ҳужайрада иккинчи марта уруғланиш 
содир бўлмайди. 
Сингамия 
ва 
кариогамия
(эркак ва урғочи жинсий 
ҳужайраларининг 
ҳамда 
ядроларининг 
қўшилиши) 
уруғланиш 
жараёнининг моҳиятини ташкил этади. 
 
V.5.1. Ўсимликларда уруғланиш 
 
Юқорида айтилганидек, микрогаметогенез ҳар бир чанг донида ҳосил 
бўладиган икки спермия ҳосил қилиши билан тугалланар эди. Ёпиқ уруғли 
ўсимликларда чангланиш туфайли чангдонларда етилган чанг донаси 
уруғчи тумшуғига тушиб чанг найчасини ҳосил қилади. Чанг найчаси 

---

180 
устунчанинг ғовак тўқималари орасидан ўтиб муртак халтасига етиб 
келади. Чанг найчаси орқали олдинда йўналтирувчи танача, ундан кейин
 
 
40-расм.
Ҳайвонларда эркаклик (сперматогенез) ва урғочилик (оогенез) жинсий 
ҳужайралар ривожланишининг қиёсий схемаси. 

---

181 
 
41-расм.
Дрозофила пашшасида гаметаларнинг ҳосил бўлиши. 
 
 
 
47-расм.
Мейоз биринчи бўлинишининг профазасида гомологик хромосомаларнинг 
чалкашиш (кроссинговер) схемаси. 
 
икки спермия муртак халтаси томон ҳаракат қилади (илова – 38-расм).
 
Чанг найи муртак халтасининг микропиле қисмига етиб келиб тухум 
ҳужайра ва синергидларга тўқнаш келади, натижада чанг найи ёрилиб, 
синергидлар парчаланади. Чанг найи орқали ҳаракат қилиб келган икки 

---

182 
генератив ядро - спермиялар муртак халтаси ичига кирадилар. Улардан 
бири тухум ҳужайранинг гаплоидли ядроси билан қўшилиб