Махсус таълим вазирлиги фарғона давлат университети

Қўшимча ўрганинг: Амир Темур Тошкўприкда қандай ҳарбий ҳийла 
ишлатган?
Душманни тинимсиз таъқиб этган Соҳибқирон қўшинлари яна бир 
ҳийла билан Кеш шаҳрини ҳам босқинчилардан озод қиладилар. Бу воқеалар 
1364 йили бўлаѐтган эди. Шундан сўнг Илѐсхўжанинг ўзи катта лашкар 
билан Кеш яқинидаги Тошариқ мавзейига этиб келади. Дастлабки 

---

22 
ғалабалардан руҳланган жуда кўпчилик Амир Темур ва Ҳусайн лашкарига 
келиб қўшилади ва Тошариқ жангида мўғул қўшини тўлиқ яксон этилади. 
Илѐсхожахон эса Мўғулистонга қайтиб кетишга мажбур бўлади. Бу вақтда 
Туғлуқ Темурхон вафот этган бўлиб, Илѐсхожахон Мўғулистон хонига 
айланади. Амир Ҳусайн ва Темур қурултой чақиришиб, Чиғатой авлодидан 
Қобулшоҳ ўғлонни хон этиб тайинладилар. Шундай қилиб, Мовароуннаҳр 
амалда мўғул босқинчиларидан озод бўлиб, Амир Ҳусайн ва Темур 
ҳукмронлиги остига ўтади. Лекин йирик амирлар ўртасида бирлик ва ўзаро 
ишонч йўқ эди.
Мўғулистонда ўз ҳокимятини мустаҳкамлаб олишга эришган 
Илѐсхўжахон 1365 йилнинг баҳорида яна Мовароуннаҳрни ўз мулкига қўшиб 
олиш учун катта қўшин билан юриш бошлади.
Амир Ҳусайн ва Амир Темур бошчилигидаги катта қўшин душманни 
Мовароуннаҳрнинг шарқий чегараларидаѐқ кутиб олишга қарор қилишиб, 
Тошкент томон йўлга чиқадилар. Ҳар икки томон лашкари Тошкент вилояти 
худудида тўқнашади. “Лой жанги” номи билан машҳур бўлган бу жанг 1365 
йилнинг 22 май куни (Шомийда июн) Тошкент ва Чиноснинг ўртасида дарѐ 
яқинида бўлиб ўтган. Жанг бошланиши арафасида қаттиқ ѐмғир ѐғиб 
ҳаммаѐқ лой бўлиб кетганлиги, жанг лой майдонда олиб борилганлиги учун 
“Лой жанги” деб ном олган. Мовароуннаҳр қўшини бу жангда ўн минг 
кишидан айрилди ва тарқоқ ҳолда қочишга мажбур бўлди.
Мулоҳаза юритинг: Амирлар қўшинини жангнинг иккинчи кунида 
тўла мағлубиятга учрашига яна қандай омиллар таъсир қилган деб