Mahsulot sifatini boshqarish. Xorij tajribasi Reja

Mahsulot sifatini boshqarishda Evropa usuli shunisi bilan boshqa usullardan farq qilganki, doimo mahsulot sifati nazorat ostida bo‘lgan. 1980 yillarga kelib Evropa davlatlarida mahsulot sifatiga nazorat qattiq kuchaytirildi. Aynan shu yillarda ISO - 9000 standartlari yoppasiga tadbiq etila boshladi.Bunday tadbirlar Evropa tavarlarini raqobatbardoshligini oshirib yubordi. Shuni aloxida takidlash lozim bo‘ladiki, ayniqsa g‘arbiy Evropa davlatlarining yagona iqtisdiy siyosat yuritishlari ularni xalqaro bozordagi mavqeini yuksaltirdi.
Evropada tashkil qilingan yagona bozor siyosati tavar va xizmatlar xarakatini umumiy koordinatsiyasini keltirib chiqardi. Evropaning umumiy bozorini tashkil qilish masalalari 1993 yil 1 yanvardan yagona standart asosida tashkil qilinishi rejalashtirilgan edi. ISO - 9000 seriyasiga muvofiq ravishda Evropaning EN - 29000 seriyalik standartlari tashkil etildi. Mahsulot va xizmatlarni sertifikatsiyalashga ham katta e’tibor qaratildi.
Evropaning EN - 45000 seriyasiga muvofiq olib borilgan barcha ishlar yuksak sifat darajasini kafolatlash bilan birga millionlab iste’molchilar xuquqlarini ximoyalashga qaratilgan edi.
Evropa bozorlarini halqaro standartlarga mos ravishda ishlashini to‘la ta’minlash uchun mahsulot va xizmatlarni muntazam ravishda sertifikatsiyalash bilan birga, xodimlar malakasini oshirishga va texnika - texnologiya o‘z vaqtida akkreditatsiyadan o‘tkazilib bordi. Bulardan kelib chiqqan xolda ishlab chiqaruvchilar sifat uchun o‘z siyosatlarini qattiq yurita boshladilar va ulkan yutuqlarga erishdilar. Sifat Evropa davlatlari raqobatbardoshligini oshirish bilan birga quydagi uch faktorni ko‘ndalang qilib qo‘ydi:

• 
  Yagona iqtisodiy talab (direktivalik);
  
• 
  Yagona standartlar;
  
• 
  Yagona nazorat turlari (korxona mahsuloti xalqaro standartlar talabiga javob berishiga ishonch xosil qilish uchun).
  

1985 yilda standartlarni gormonizatsiyalash maqsadida xavfsizlik va ishonchlilik talabi taklif qilinadi. Evropa uyushmasi tomonidan asosan ISO 9000 va EN - 29000 seriyalik standartlarga asoslangan xolda faoliyat yuritadilar. Evropa uyushmasi talablariga mos ravishda xozirgi kunda 16 ta davlat ish yuritadi: Buyuk Britaniya, SHvetsariya, FRG, Avstriya, Daniya, SHvetsiya, Fransiya, Ispaniya, Portugaliya, Gretsiya, Gollandiya, Finlyandiya, Norvegiya, Irlandiya va Italiya. Uyushmaning asosiy maqsadikam sarf xarajat evaziga yuqori sifatli mahsulot ishlab chiqarib, iste’molchilar talabini to‘la qondirishdir. Uyushmaga a’zo bo‘lishni xoxlovchi barcha davlatlarga bir xilda talab qo‘yilgan. Shu munosabat bilan Evropa uyushmasiga a’zo bo‘lishni xoxlovchilar eng avvalo zamonaviy texnika va texnologiyalarga e’tibor qaratmoqdalar. Bu erda kadrlar tayyorlash masalasi ham unutilmaydi. Texnologiya va kadrlar tayyorlash masalalarini muvaffaqqiyatli xal qilishda 1988 yil G‘arbiy Evropadagi 14 ta yirik davlat birlashib “Sifat menejmenti” fondini tashkil qildilar (EFUK).
Sifatni boshqarish fondi bilan sifat bo‘yicha Evropaning boshqa uyushmalari xamkorligida ish yuritishib sifatga oid turli mukofotlar ham belgilaganlar. Sifat bo‘yicha bellashuvni Evropacha usuli o‘zining ayrim jixatlari bilan boshqalardan ajralib turadi, ular:

• 
  Barcha ishlarni qonun asosida olib borilishi;
  
• 
  Sifatni kafolatlovchi va baxolovchi xujjatlar;
  
• 
  Milliy standartlar talablari va sertifikatlashtirishning qonun va qoidalarini uyg‘unlashtirish;
  
• 
  Mahsulot sifatini boshqarish va sertifikatsiyalash bo‘yicha regional tashkilotlar faoliyatini qattiq nazorat qilish.
  

Yuqorida aytilganlarga qaramay, uzoq sharq mamlakatlari Yaponiya, Singapur, Gonkong, Tayvan, Janubiy Koreya kabi davlatlar 1950 yillarda juda qaloq bo‘lganlar, ular, Evropa va AQSH dagi ishlab chiqarish darajasidan ancha past yurar edilar.