Mahalliy telekommunikatsiya tizimlarini ngn texnologiyasi asosida modernizatsiyalashtirish Jumayev Ilxom mundarija kirish

Tadqiqot mavzusining dolzarbligi.

• Yurtimizda kompyuter va axborot texnologiyalari, telekommunikatsiya va ma`lumot uzatish tarmoqlari, internet xizmatlarini rivojlantirish va zamonaviylashtirish, ularni dunyo standartlariga etkazish va shu asosda “Global axborotlashgan jamiyat” sari ildam borish maqsadida keng ko`lamli ishlar olib borilmoqda. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari negizida axborotlashgan jamiyat barpo etish O`zbekiston iqtisodiy va ijtimoiy siyosatining muhim yo`nalishlaridan biriga aylangan.

NGN – yangi avlod tarmog’i.

Yangi avlod tarmog‘i jahon bo‘ylab keng tarqalgan so‘nggi tarmoqarlardan biridir. Bu tarmoq dunyodagi eng ko‘zga ko‘ringan davlatlarning telekommunikatsiya tizimlarida qo‘llanilmoqda.

2002 yilda Shine Telecom ning Shanghai Telecom hamda Alcatelning Alcatel Shanghai Bell kompaniyalari o‘rtasida shartnoma imzolandi va ular birgalikda yangi tarmoq qurish ustida ishlay boshladi. 2003 yilning iyul oyidan boshlab, NGN tarmog‘ini qurish ustida ish boshlandi. NGN (Next Generation Network) dunyodagi France Telecom, Australia Telecom Teltra, Turkish Telecom, WorldCom, Chile Telmex va boshqa kompaniyalarda qo‘llanila boshladi. Alcatel Shanghai Bell, TDM ( Time Division Method) kommutasiya qurilmali strategiyani ishlab chiqdi va PSTN (Public Switched Telephone Network) ni yangi avlod tarmog‘iga tatbiq qildi. NGN ishlash doirasi katta bo‘lib, boshqa tarmoqlarda yuzaga keladigan (arxitekturik) to‘siqlarni yengib o‘tadi.

U katta ishonchlilikka egadir. Boshqa tarmoqlardan NGN ga o‘tishning sababi shuki, unda aloqa arxitekturasini o‘zgartirish, xizmat ko‘rsatishni boshqarib yangi pog‘onan: yaratish, telefoniya va axborot texnologiyalarining birlashishi va ochiq protokollardan foydalanish imkoni mavjud.

Bu tarmoq foydalanuvchilarning eng yuqori talablariga javob bera oladigan komponentlardan iborat. Boshqa tarmoqlarda kommutatorlar katta va qo‘pol qurilmalardan iborat bo‘lib, protokollarni ochish imkoniyati yo‘q. NGN da kommutatorlar eng sifatli operatorlardan iborat bo‘ladi va kommutasiya jarayoni har bir operatorga taqsimlab berilgan bo‘ladi. Natijada multivenderlar oralig‘ida yuqori funksional va kamroq narx talab qiladigan kanal hosil bo‘ladi. NGNning asosiy qurilmasi Alcatel kompaniyasining Alcatel 5020 Softswitch dasturiy kommutatori bo‘lib, u Litespan 1540 yordamida ko‘p uzelli stansiyalarga kirishga imkon yaratadi.