Mahalla va oila

va bolalar o‘rtasidagi munosabatlarning zaiflashishiga olib keladi. 
O‘n  birinchidan
,  ota  modeli,  namunasining  yo‘qligi  o‘g‘il  bolalar 
shaxsining erkak, oila boshlig‘i, ota sifatida shakllanishiga salbiy ta’sir 
qiladi,  ularda  ayolsifat  xarakterning  paydo  bulishiga  imkon  yaratadi. 
Qizlarda  ota  yo‘qligi  ota  mavqei,  xurmati,  er-xotin  munosabatlarini 
qurmasligi,  voyaga  yetib  shaxsiy  oilaviy  xayot  ko‘rganda  er-xotin 
munosabatlarini talab darajasida olib borishiga salbiy ta’sir qiladi. 
Yuqoridagilarning barchasi yoshlarni zamon ruhida, umummilliy va milliy 
qadriyatlar  asosida  tarbiyalab  voyaga  yetkazishimizda  qator  murakkab 
muammolarni yuzaga keltirishi mumkin. 
Bizning  fikrimizcha,  noto‘lik  oilalar  sonining  kun  sayin  ortib  borishi 
sabablarini quyidagilar tashkil qiladi. 
Buning eng asosiy sabablaridan biri - yoshlarimiz oilaviy hayot haqida 
to‘laqonli  va  psixologik  pedagogik  jixatdan  to‘g‘ri  savodli  tasavvurga  ega 
emasligi. Aksariyat yoshlar oilaviy  xayotni «asal oyi» kabi tasavvur qiladilar, 
vaxolanki oilaviy  xayot  xar bir yosh uchun katta taqdir sinovidir. Xar bir oila 
«Oilaviy xayot chidaganga chiqarilgan» tamoyili bilan yoshlarni turli iqtisodiy, 
axloqiy,  individual-psixologik,  shu  jumladan,  sabr-chidamlilik  sinovidan 

---

88
 
 
o‘tkazadi.  Afsuski,  yosh  oilalarning  ma’lum  bir  qismi  bu  sinovlarga  bardosh 
berolmay, noto‘lik oilalar sonining keskin o‘sishiga olib keladi. 
Notulik  oilalar  ko‘payishiga  olib  keluvchi  muxim  sabablardan 
navbatdagisi  oila  masalalarida  shaxs  xulki  ustidan  ijtimoiy  nazoratning 
susayishi,  “Odamlar  nima  deydi?”  mazmunidagi  an’anaviy  savol  ta’sir 
kuchining keskin zaiflashib ketganligi. 
Albatta,  demokratik  jamiyat  qurayotganda  shaxs  erkinligini 
ta’minlashimiz, fuqaroning shaxsiy xayotiga qo‘pol ravishda aralashmasligimiz 
darkor.  Shu  bilan  birga,  biz  yoshlarning  oilaviy  xayotida  uchrashi  muqarrar 
bo‘lgan  sinov  va  muammolarga  oldindan  tayyorlab,  uni  oila  to‘liqligi,  oila 
a’zolar salomatligiga salbiy ta’sir etmagan holda hal qilish, sinovlardan yosh 
oilani talofatsiz olib chiqishga yordam berishimiz lozim. 
Shunga  qaramasdan,  noto‘lik  oilalarning  ko‘payishi,  poliginiya  (ko‘p 
xotinlilik)  hamda  poliandriya  (ko‘p  erlilik)  tendensiyasining  kuchayish 
omillariga, bizning fikrimizcha, oilada erkak mavqeining pasayishi, erkaklarda 
impotensiyaning  yosharishi,  son  jihatdan  o‘sishi,  ayollarda  jinsiy  xulkning 
erkinlashishi,  yoshlarning  hayotiy  qiymatliklarida  kuzatilayotgan  uzgarishlar, 
urg‘u  ma’naviy  boylikdan  iqtisodiy  boylik  tomon  kuchishi,  ya’ni  ma’naviy 
boylikdan  iqtisodiy,  moliyaviy  boylik  keskin  ustunlik  qilishi,  axolida 
kuzatilayotgan  gipodinamiya,  urbanizatsiya  natijasida  mamlakat  axolisida 
shaxar  xayot  tarzining  tarqalishi,  turli  ijtimoiy-iqtisodiy  sabablarga  ko‘ra  yerli 
xalq orasida migratsiyaning kuchayishi va boshqalar kiradi. 
Migratsiya natijasida noto‘liq oilalar paydo bo‘lgan.Yuqorida  bayon 
etilgan  fikrlardan  noto‘lik  oilaga  qarshi  kurashish,  noto‘lik  oilani  faqat  salbiy, 
muammoli  oila  turi  sifatida  ko‘rsatish,  ularni  yomon  jixatdan  idrok  etish 
ma’nosi kelib chiqmaydi. Shunday noto‘lik oilalar borki, ular to‘lik oiladan o‘n 
chandon yaxshi yashaydi va o‘z oilaviy vazifalarini to‘laqonli, yuqori saviyada 
bajarib kelmoqda. 
👉👉