Магистратура мутахассислигига кирувчилар учун 5120500 Фалсафа таълим йўналишининг 2016/2017 ўқув йилида тасдиқланган ўқув режасидаги асосий фанлар асосида тузилган. Тузувчилар

Қадимги Юнонистонда дастлабки фалсафий таълимотлар ва 
рационаллик 
генезиси.
Борлиқ 
ҳақидаги 
тасаввурлар. 
Геометрик 
исботлашлар. Диалектик асослаш ва метафизик аргументлар. Сократ ва 
софистларда рационал муҳокама юритиш. Майевтика. Горгий, Протагорнинг 
“баҳслашиш санъати”. Эристика ва софистика. Платон ва мантиқ 
фалсафаси.Платоннинг тушунча ҳақидаги таълимоти. Платон фалсафасида 
ҳақиқат тушунчаси.
Аристотел мантиқ илмининг ва дедуктив зиддиятсиз, аксиоматик 
қурилган мантиқий системанинг асосчиси.
Аристотелнинг Органони. 
Силлогизм назарияси. Аристотелнинг модал мантиғи. “Аналитика”ларда 
носиллогистик мантиқ. Аристотелнинг мактаби. 
Аристотелдан кейинги даврда мантиқ илми. 
Мегар ва стоиклар 
фалсафаси Теофраст ва Эвдем Родосский томонидан шартли, айирувчи ва 
бирлаштирувчи асосли силлогизм назариясининг ривожлантирилиши. 
Стоиклар таълимотида мантиқ масалалари: ҳукм, тушунча, хулоса чиқариш 
ва модалликлар. Александр Афродисийский томонидан Аристотел 
асарларининг шархланиши. Порфирийнинг Аристотел “Карегория”ларига 
ёзган шархи.
 
Ўрта асрларда Яқин ва Ўрта Шарқ мамлакатларида мантиқ илмининг 
ўрганилиши ва тарқалишига таъсир кўрсатган омиллар. Аббосийлар 

---

30 
сулоласи даврида мантиқий тадқиқотлар. Мутазилитлар таълимотининг 
ғоявий асослари, рационалистик моҳияти. Рационализм ва иррационализм. 
Калом фалсафаси. “Соф биродарлар”нинг билиш назарияси.
Ал-Киндийнинг 
мантиқий 
таълимоти
. 
Форобийнинг 
мантиқ 
концепцияси ва мантиққа оид асарлари. Форобий хулоса чиқариш учун асос 
бўлувчи билимлар тўғрисида.Силлогизмнинг таркиби, фигуралари ва 
модуслари.Исботлаш, унинг турлари.Исботлашда учрайдиган мантиқий 
хатолар. Абу Абдуллох ал-Хоразмий (Х аср)нинг «Мафотих ал-улум 
асарида» илмлар таснифи ва унда мантиқ илмининг ўрни. Хоразмий асарида 
мантиқ масалаларининг баён қилиниши.Тушунча ва сўз. Якка, индивид 
тушунчаси. Хукм ва хулоса чиқариш тўғрисида. Ибн Синонинг мантиқий 
таълимоти. Ибн Сино силлогизмнинг тузилиши, фигуралари ва модуслари 
хақида. Индукция ва аналогия.Исботлаш тўғрисидаги таълимоти. 
Исботлашда учрайдиган мантиқий хатолар. 
Бахманёрнинг фалсафий - мантиқий асарлари. Зиддиятсизлик 
қонунининг метафизик ва илоҳий талқини. Тушунча, турлари, таърифлаш 
усуллари. Якка ва умумий тушунчалар. Хукм ва хулоса чиқариш. Абу Хомид 
Ғаззолий мантиқ илми ҳақида. 
Ибн Рушднинг мантиқий қарашлари. Ибн Рушднинг “Раддияга раддия” 
асарида мантиқ масалалари. Ибн Сино ва Ибн Рушд мантиқий 
таълимотларининг Европа фалсафаси ва мантиғига таъсири. Фахриддин 
Розийнинг мантиқий таълимоти. Насриддин Тусийнинг мантиқий таълимоти.
Исботлаш ва исботлашда учрайдиган мантиқий хатолар. Саъдуддин Маъсуд 
Тафтазонийнинг мантиқий қарашлари. Миршариф Журжонийнинг мантиқий 
қарашлари.