Magistratura bo’limi

1.2. O’zbekistonda tadbirkorlik tizimini boshqarishning huquqiy asoslari.
Tadbirkorlikni rivojlantirish uchun zarur huquqiy muhitni yaratish yagona kontseptsiya asosidagi qonunchilik va me'yoriy bazani yaratish va doimo takomillashtirib borish tizimining mavjudligini taqozo etadi. Bunday tizim quyidagilarni nazarda tutadi:

• 
  qonunchilikda xususiy biznesning erkinligi, himoyasi va qo'llab- quvvatlanishini ta'minlaydigan aniq huquqiy kafolatlarni belgilash;
  
• 
  mavjud me'yoriy-huquqiy bazani yangi qonunlarga muvofiqlashtirish;
  
• 
  xususiy mulkni hech kim olib qo'ya olmaydigan huquqini konstitutsiya orqali mustahkamlash;
  
• 
  xususiy korxonalarning mustaqil ravishda xo'jalik faoliyati yuritishini, xususiy mulk himoyasi va daxlsizligini kafolatlash;
  
• 
  qonun hujjatlarini qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud organlari, shuningdek, tadbirkorlarning manfaatlarini ifodalaydigan nodavlat tashkilotlari orqali amalga oshirish mexanizmini shakllantirish;
  
• 
  hududiy, tarmoq, boshqarish va hukumat organlarining, jamoat tashkilotlarining o'zaro kelishib faoliyat ko'rsatishi va boshqalar.
  

O'zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksining 1-moddasida:
“Fuqarolik qonun hujjatlari ular tomonidan tartibga solinadigan munosabatlar ishtirokchilarining tengligini e'tirof etishga, mulkning daxlsizligiga, shartnomaning erkinligiga, xususiy ishlarga biron-bir kishining o'zboshimchalik bilan aralashishiga yo'l qo'yilmasligiga, fuqarolik huquqlari to'sqinliksiz amalga oshirilishini, buzilgan huquqlar tiklanishini, ularning sud orqali himoya qilinishini ta'minlash zarurligiga asoslanadi¹⁰. Fuqarolar (jismoniy shaxslar) va yuridik shaxslar o'z fuqarolik huquqlariga o'z erklariga muvofiq ega bo'ladilar va bu huquqlarini o'z manfaatlarini ko'zlab amalga oshiradilar. Ular shartnoma asosida o'z huquq va burchlarini belgilashda va qonun hujjatlariga zid bo'lmagan har qanday shartnoma shartlarini aniqlashda erkindirlar. Tovarlar, xizmatlar va moliyaviy mablag'lar O'zbekiston Respublikasining butun hududida erkin harakatda bo'ladi”, deya qayd etilgan.
Tahlil maqsadlari va tasniflash belgilariga qarab, barcha omillar yig‘indisini quyidagilarga taqsimlash mumkin: tashqi va ichki omillar, asosiy va to‘ldiruvchi omillar, obyektiv va subyektiv omillar, bozor omillari va bozordan tashqari omillar va h.k.