Magistratura bo’limi musiqa ta’lim va san’AT

II. 2. Musiqa madaniyati fanini boshqa fanlar bilan o’zaro bog’liqligi.
Metodika musiqashunoslik bilan bog’liq qaysikim, so’ngi paytlarda musiqa asarlarining tahlil etishni takomillashtirishga yana ham ko’proq e’tibor berilayotganligini ta’kidlash o’rinli. Musiqashunoslik nazariyasi musiqa tarbiyasining mazmun va metodlarining ishlanmalarida bevosita ta’sir ko’rsatadi.
O’zining muammolarini hal etishda metodika psixologiya faniga tayanadi. Masalan: o’quvchilar musiqa idroki rivojlanishini, ularning ijodiy, musiqiy qobiliyatlarini bola ruxiyati qonuniyatlarini bilmay turib anglab bo’lmaydi. Shuningdek metodika o’quvchilarga u yoki bu materialni, uning hajmi, metodlardan foydalanish samaralari masalalarini psixologiya bilan bog’liq holda hal etadi. O’quvchilarning kuylash malakalarini ularning o’ziga xos ovoz apparati tuzilishi masalalarini o’rganishda metodika fiziologiya sohasidagi tadqiqotlarga tayanadi.
Musiqa o’qitish metodikasi pedagogikaga tayanib tarbiyani ko’pgina omillar bilan bog’liq jarayon, deb qaraydi. Kishining musiqa madaniyati nafaqat maktab ta’sirida shakllanadi, balki unda oila, ommaviy axborot, ijtimoiy munosabatlar tizimi katta rol o’ynaydi. Shu bilan birga tabiiyki, aynan maktab o’quvchilarining musiqiy qiziqish va qobiliyatlarining tarkib topishda, ularda musiqa madaniyati asoslarini shakllanishida maktab hal qiluvchi ahamiyat kasb etadi. Musiqa o’qitish metodikasi pedagogikaga, uning metodlar aniqlashiga tayanadi. Metodlar ishlanmasi qo’yidagi muammolar bilan bogliq: ularning musiqa tarbiyasi mazmuni bilan o’zaro bogliqligi, o’quvchilar ijodiy va musiqiy qobiliyatlarining rivojlanishi, musiqiy hotira va ovoz, musiqa idrokining yosh va individual xususiyatlari, o’quvchilar rivojlanishidagi turli musiqiy faoliyatlarning imkoniyatlari va boshqalar. Metodika vazifasiga shuningdek, o’quv-tarbiyaviy jarayonning turli shakllarini takomillashtirish ham kiradi. Jumladan, musiqa darslari, musiqadan fakultativ mashgulotlar, sinfdan va maktabdan tashqari ishlar (to’garaklar, bayramlar, diskoteka va h.k.)
Musiqa o’qitish metodikasi pedagogikaga tayanib tarbiyani ko’pgina omillar bilan bog’liq jarayon deb qaraydi. Kishining musiqa madaniyati nafaqat maktab ta’sirida shakllanadi, balki unda oila, ommaviy axborot, ijtimoiy munosabatlar tizimi katta rol o’ynaydi. Shu bilan birga tabiiyki, aynan maktab o’quvchilarining musiqiy qiziqish va qobiliyatlarining tarkib topishida, ularda musiqa madaniyati asoslarini shakllanishida maktab hal qiluvchi ahamiyat kasb etadi.
Musiqa o’qitish metodikasi pedagogikaga, uning metodlariga tayanadi. Metodlar ishlanmasi quyidagi muammolar bilan bog’liq: ularning musiqa tarbiyasi mazmuni bilan o’zaro bog’liqligi, o’quvchilar ijodiy va musiqiy qobiliyatlarining rivojlanishi, musiqiy xotira va ovoz, musiqa idrokining yosh hamda individual xususiyatlari rivojlanishidagi turli musiqiy faoliyatlarning imkoniyatlari va boshqalar. Metodika vazifasiga shuningdek, o’quv-tarbiyaviy jarayonning turli shakllarini takomillashtirish ham kiradi. Jumladan, musiqa darslari, musiqadan fakultativ mashg’ulotlar, sinfdan va maktabdan tashqari ishlar (to’garaklar, bayramlar, diskoteka va h.k.)

Xulosa.
Maktabda musiqani o’qitish metodikasi fani o’z mohiyati va mazmuni jihatidan bo’lg’usi musiqa o’qituvchilarini tayyorlash tizimida o’ziga xos o’ringa ega. Musiqa ta’limi yangilanish yo’liga kirayotgan ekan, bu fanning ahamiyati yanada oshib borishi tabiiydir. Musiqa ta'limi bolalarning idrok va faoliyat usullarining sinkretik xususiyatiga asoslanadi, bu musiqa va boshqa san'at va hayot o'rtasidagi o'zaro bog'liqlikni o'rnatishda namoyon bo'ladi. Asosiy maktabda musiqa san'atining o'ziga xos xususiyati, o'spirinlarning amaliy faoliyati jarayonida uning tilini chuqur o'zlashtirish birinchi o'ringa chiqadi, bu o'rta maktabga ixtisoslashtirilgan ta'limni joriy etish uchun asos bo'lib, shaxsni sotsializatsiyasiga hissa qo'shadi va maktab o'quvchilarining musiqiy ijodning har xil turlari va shakllarida erkin o'zini o'zi belgilash faoliyatini faollashtiradi. Musiqa ta'limi asosiy maktabda o'quvchilarning musiqa san'ati bilan aloqa qilish tajribasini faollashtirish, badiiy o'z-o'zini tarbiyalashga turtki berish va keyingi hayotda san'at bilan muloqotga bo'lgan barqaror ehtiyojni shakllantirish uchun mo'ljallangan. Musiqiy ta'lim bo'yicha maktab o'quvchilarining majburiy tibbiy sug'urtani o'zlashtirish darajasi har bir bosqichda bitiruvchilarning tayyorgarlik darajasi bo'yicha davlat umumiy ta'lim standarti talablariga muvofiq baholanadi. Musiqa bo'yicha o'quv dasturini amalga oshirishda o'qituvchi OMS va musiqiy ta'limning belgilangan maqsadlari echimini ta'minlashi, shuningdek musiqiy ta'lim mazmunining mintaqaviy va maktab tarkibiy qismlarini ishlab chiqish va amalga oshirishda ijodiy tashabbus ko'rsatishi shart, masalan, ob'ektiv ijtimoiy-madaniy omillarni hisobga olgan holda. ta'lim muassasasi, talabalarning ehtiyojlari va talablari. Bu yangi avlod musiqa o'qituvchilarini tayyorlash zarurligini yana bir bor tasdiqlaydi.