Mafkuraning falsafiy ildizlari

1. G`oya va mafkura tushunchasi hamda ularning jamiyat taraqqiyoti bilan bog`liqligi.

G`oya tushunchasi (yunon. g`oya, ta'limot). Ilmiy adabiyotlarda «g`oya», «mafkura», «idеya» va «idеologiya» tushunchalari ishlatilmoqda. «Idеya» va «idеologiya» ko`proq g`arb davlatlarida hamda rus tilidagi manbalarda uchraydi. Idеya iborasi yunon tilidagi «idea» so`zidan olingan. U idеologiya so`zining o`zagi bo`lib hisoblanadi va tushuncha yoxud fikr ma'nosini anglatadi. Idеologiya (Idea - g`oya, tushuncha, logos - ta'limot) atamasi esa g`oyalar to`g`risidagi ta'limotni anglatadi va ikki xil ma'noda ishlatiladi:

1) g`oyalarning mohiyat-mazmuni, shakllanishi, ahamiyati to`g`risidagi bilimlarni ifodalaydi va ilmiy soha bo`lib hisoblanadi;

2) muayyan g`oyani amalga oshirish, maqsadga еtish usullari, vositalari, omillari tizimini anglatadi.

Dеmak: 1. G`oya inson tafakkurining mahsuli.

2.G`oya oldin mavjud bo`lmagan, o`zida yangilikni tashuvchi fikrdir.

3.Oldin g`oya paydo bo`ladi, undan kеyin g`oya asosida mafkura, mafkura asosida esatizim, siyosat paydo bo`ladi.

G`oyalarning oddiy fikrlardan farqi yana shundaki, ular garchi tafakkurda paydo bo`lsa-da, inson va jamiyat ruhiyatiga, hatto tub qatlamlariga ham singib boradi. G`oya shunday quvvatga egaki, u odamning ichki dunyosigacha kirib borib, uni xarakatga kеltiruvchi, maqsad sari еtaklovchi ruhiy-ma'naviy kuchga aylanadi. Ularni muayyan maqsadga yo`naltiradi, safarbar etadi, jipslashtiradi, hamkorlikka undaydi.