(5.10) тенгламадан:
Q
қ
Q
2П
0,5Q
R
Q
Т
.
(5.11)
Q
қ
ва
Q
0
-лар вақт бирлигидаги иссиқлик миқдори бўлгани
учун электр кучларни иши
(истеъмол қилинаятган қувват):
Р
Q
қ
Q
0
.
(5.12)
(5.5) ва (5.6) ифодалар, ҳамда (5.9) ва (5.11) нисбатларни ҳисобга олиб, тенглама
(5.12) қуйидагича ѐзилиши мумкин:
Р
еI(T
2
T
1
)
I
2
R,
(5.13)
бунда
R
термоэлементни шохини қаршилиги, Ом.
(5.13) тенгламани анализидан кўриниб
турибдики, термоэлемент истеъмол
қилаятган қувват
Р термо
ЭЮК ва актив қаршиликдан ўтиш учун сарфланади;
термоэлемент бунда иссиқлик
насосидай ишлаб, иссиқликни атроф муҳитдан
қизитилаѐтган объектга узатади.
Иссиқлик насосларини энергетик эффективлигини анализ қилиш учун (5.14)
тенгламага қараймиз, уни қуйидагича ѐзиш мумкин:
1
Q
қ
Р
Q
0
Р. (5.14)
Q
қ
Р
k
ис
нисбат иситиш ва
Q
0
Р
k
сов.
нисбат совитиш коэффициенти бўлганлиги
туфайли термодинамикадан маълум нисбатни олиш мумкин:
k
ис
k
сов
1. (5.15)
Ҳозирги замон ярим ўтказгичли материаллар қўлланилса, ярим ўтказгичли
иссиқлик насосини
k
ис.
коэффициенти 5-га етиши мумкин.
(5.15) тенгламани ҳисобга олиб:
k
ис.
.
)
(
5
,
0
2
1
2
2
R
I
Т
Т
еI
Q
Q
Q
Т
R
П
(5.16)
Демак, иситишни эффективлиги кавшарлар ҳароратлари орасидаги фарқи
Т
2
Т
1
қанча кичик бўлса, шунча юқорироқ бўлади.
Электр энергияни истеъмоли нуқтаи назаридан энг тежамкор режим бўлиши учун
иситиш ва совитиш коэффициентлари максималлигидаги иссиқлик насос режими бўлиши
керак. Совитиш режимидаги ишда максимал совитиш коэффициентига термоэлементни
занжиридаги маълум ток тўғри келади. Бу токни катта қийматларида
токни квадратига
пропорционал Ленц-Джоуль иссиқлиги
Q
R
токка пропорционал Пельтье иссиқлиги
Q
1П
-
дан кўп бўлади, яъни совитиш ўрнига қиздириш содир бўлади. қиздириш режимидаги
ишга иситиш коэффициентини токка экстремал боғлиқлиги мавжуд бўлмайди.
Иссиқлик насосларини совуқ ва иссиқ беришини термоэлементлардан оқаятган
токни ўзгартириб ростланади. Ростланиш узлуксиз ѐки уланган-ўчирилган принципда
бўлиши мумкин. Охиргиси соддароқлиги билан фарқ қилади,
аммо уни тежамкорлиги
пастроқ, чунки юқори иссиқлик ўтказувчанликка эга термоэлементларни шохларидан
манбаа ўчирилганда иссиқликни кўп узатилиши содир бўлади.
Қиздирувчи ва совитувчи термоэлектрик ускуналарни энергия билан таъминлаш
учун ўзгармас ток ѐки катта бўлмаган пульсланишли ток манбааларидан фойдаланилади.
Термоэлектрик ускуналар дала шароитларида
ичимлмк сувини совитиш учун
қўлланилиши мумкин. Сув термобатареядан оқишида ѐки сақлайдиган идишда совийди.
Бу усулни сут учун ҳам қўллаш мумкин.
Термоэлектрик иссиқлик насослари турли ишлаб чиқариш хоналарда ҳарорат
бўйича комфорт шароитларни сақлаш учун кондиционерлар сифатида айниқса
истиқболлидирлар. Совитишдан қиздиришга енгил ўтиши ва, демак, одатдаги тизимларга
қараганда катта эгилувчанлик термоэлектрик кондиционерларни анчагина
афзаллигини кўрсатади.
Ҳаво ҳароратига технологик талаблар. Микроиқлим – атроф ҳаво муҳитини
тирик организмларга комплекс таъсир этувчи физикавий ва кимѐвий параметрларини
(ҳарорат, намлик, ҳавони ҳаракатчанлиги, кўмир кислота, аммиак, олтин гугурт
водородни
таркибда мавжудлиги, чангланганлик, микрофлорани мавжудлиги,
таркибда
ионларни мавжудлиги ва бошқалар) мажмуаси. Атроф муҳит ҳарорати – микроиқлимни
асосий параметрларидан бири. Масалан, ҳарорат ҳайвонларни овқат еб, семиришига,
сигирларни сут беришига тўғридан-тўғри таъсир қилади. Оптимал микроиқлим
яратилиши фақат ҳарорат режими билан эмас, талаб этиладиган намлик, ҳаво ҳаракати ва
ҳавр муҳитини газини таркиби билан боғлиқ. Ҳароратни оптимал параметрлари иситувчи
ва вентиляцияловчи ускуналар ѐрдамида яратилади.
Do'stlaringiz bilan baham: